Onze Taal. Jaargang 72

[p. 338]

Het taaljaar 2003
Meningen van bekende taalgebruikers

Redactie Onze Taal

	1. Wat viel u in 2003 op als het gaat om taal in de ruimste zin van het woord?
Tom Barman zanger popgroep dEUS en filmregisseur	1. Dat zelfs mensen in een kleine streek als Vlaanderen eikaars dialect niet begrijpen.
Wouter Bos voorzitter Tweede-Kamerfractie PvdA	1. De toenemende waardering voor de creatieve rijmelarij van veel Nederlandse rappers.
Bart Chabot dichter	1. De razendsnelle opkomst en standaardisatie van sms-taal.
Toon Hagen oud-hoogieraar dialectologie en sociolinguïstiek	1. Dat de Nederlandse overheid, ook na het duidelijke Taalunie-rapport uit 2002, weer niets heeft ondernomen tegen de opmars van het Engels als voertaal in het hoger, het voortgezet en het lager onderwijs.
Jan Mulder columnist	1. De opmars van het woord van (‘U moet niet denken van dat er...’).
Marieke Sandersten Holte lid van het Europees Parlement voor de VVD	1. Steeds vaker duiken er woorden op die korte tijd te pas en te onpas worden gebruikt maar even snel weer verdwijnen. Bijvoorbeel draconische onderzoeken.
K. Schippers schrijver	1. De altijd weer gemaakte vergissing dat de spelling- en grammaticaregels een echo moeten zijn van de spreektaal. Daarvoor zijn er alleen al te veel Nederlandse spreektalen.
Jan Stroop gast-hoofddocent Nederlandse taalkunde, Universiteit van Amsterdam	1. De enorme publieke belangstelling voor het Nederlands gedurende de laatste maanden van dit jaar.
Jean-Marc van Tol striptekenaar	1. De kloof tussen taalwetenschappers en gewone taalgebruikers wordt groter - zie bijvoorbeeld het tumult dat ontstond toen taalkundigen signaleerden dat hun hebben aan het inburgeren is.

	2. Wat vindt u de belangrijkste taalgebeurtenis van dit jaar?
Tom Barman zanger popgroep dEUS en filmregisseur	2. Donald Rumsfeld die ‘Brussels’ zegt in plaats van ‘Bagdad’. Een markante verspreking was dat. Niet echt taal, wel brutaal.
Wouter Bos voorzitter Tweede-Kamerfractie PvdA	2. Ali B die in het NOS Journaal een rijmend commentaar rapt naar aanleiding van onderzoeksrapporten over het integratiebeleid.
Bart Chabot dichter	2. De persconferenties van het Iraakse ministerie van Informatie.
Toon Hagen oud-hoogieraar dialectologie en sociolinguïstiek	2. De verschijning van de door Jan Stroop samengestelde bundel Waar gaat het Nederlands naartoe? De bundel biedt een mooi panorama van het hedendaagse Nederlands in Nederland en Vlaanderen.
Jan Mulder columnist	2. De nieuwe man van Thomas Rosenboom.
Marieke Sandersten Holte lid van het Europees Parlement voor de VVD	2. De Nationale Voorleesdag, dit jaar voor de tiende maal gehouden.
K. Schippers schrijver	2. Turks als facultatief schoolvak. Op de Eerste Openbare Handelsschool in Amsterdam (1949-'55) had ik Spaans. Een paar jaar eerder kon je ook nog Zweeds of Russisch kiezen. Vanwege de handel natuurlijk.
Jan Stroop gast-hoofddocent Nederlandse taalkunde, Universiteit van Amsterdam	2. De voltooiing van het Corpus gesproken Nederlands, 1000 uur (10 miljoen woorden) spontaan gesproken Nederlands op cd-roms; het CGN biedt ongekende mogelijkheden voor taalkundig onderzoek (http://lands.let.kun.nl/cgn).
Jean-Marc van Tol striptekenaar	2. Dat mijn zoontje (Boban, 7 jaar) echt heeft leren lezen en er zo'n plezier aan beleeft.

	3. Wat is het beste boek (of artikel, of bericht of iets dergelijks) over taal dat u dit jaar las of gebruikte?
Tom Barman zanger popgroep dEUS en filmregisseur	3. Niets over taal gelezen.
Wouter Bos voorzitter Tweede-Kamerfractie PvdA	3. Ik vond de discussie over het dynamische karaktervan de Nederlandse taal wel aardig. Hun waren het niet met elkaar eens.
Bart Chabot dichter	3. De asielzoeker van Arnon Grunberg en Gstaad 95-98 van Marek van der Jagt.
Toon Hagen oud-hoogieraar dialectologie en sociolinguïstiek	3. Het artikel ‘Syntaxis in beweging’ van de Leuvense hoogleraar Joop van der Horst in Neerlandica extra muros. Een boeiende beschrijving van een zestal veranderingen in de Nederlandse zinsbouw.
Jan Mulder columnist	3. Het bedrag van Maastricht van Berend Willem Hietbrink.
Marieke Sandersten Holte lid van het Europees Parlement voor de VVD	3. Het oeuvre van de Nobelprijswinnaar Coetzee. Hij schrijft over menselijke relaties en onze omgeving, maar ook over taal(gebruik). Hij drukt zich uit met een ongelofelijke precisie en schoonheid.
K. Schippers schrijver	3. Het bericht in de Volkskrant van 17 november dat twee uitgeverijen, de Sdu en Het Spectrum, elkaar in een kort geding het bezit van het woord taalkalender betwisten. Taal is geld.
Jan Stroop gast-hoofddocent Nederlandse taalkunde, Universiteit van Amsterdam	3. Deel 1 van het Etymologisch woordenboek van het Nederlands, onder redactie van Marlies Philippa e.a.
Jean-Marc van Tol striptekenaar	3. De taal van het jaar 2003, van Ewoud Sanders.

[p. 339]

De belangrijkste gebeurtenis, het beste boek, het mooiste en het ergste woord - de redactie vroeg een aantal niet geheel willekeurig gekozen bekende taalgebruikers wat hun opviel in het taaljaar 2003.

	4. Wat is het ergste woord van 2003?
Tom Barman zanger popgroep dEUS en filmregisseur	4. Signaal.
Wouter Bos voorzitter Tweede-Kamerfractie PvdA	4. Eigen verantwoordelijkheid; het kabinet-Balkenende gebruikt dit als Newspeak voor bezuinigingen.
Bart Chabot dichter	4. ‘Zeilcontacten’; opseksen.
Toon Hagen oud-hoogieraar dialectologie en sociolinguïstiek	4. Het door Jozias van Aartsen in het NOS Journaal van 20 oktober gebruikte woord hyperij in het kader van het Mabelgate-debat.
Jan Mulder columnist	4. Van.
Marieke Sandersten Holte lid van het Europees Parlement voor de VVD	4. De as van het kwaad.
K. Schippers schrijver	4. Heb ik niet.
Jan Stroop gast-hoofddocent Nederlandse taalkunde, Universiteit van Amsterdam	4. Plek, plek en nog eens plek.
Jean-Marc van Tol striptekenaar	4. Opseksen; door Blair gebruikt en als een lelijk anglicisme terechtgekomen in het Nederlands.

	5. Wat is het mooiste woord van 2003?
Tom Barman zanger popgroep dEUS en filmregisseur	5. Succulent.
Wouter Bos voorzitter Tweede-Kamerfractie PvdA	5. Gulpenduikertje; ik kwam dit woord tegen in ik geloof NRC Handelsblad, als kennelijke Nederlandse versie van starfucker.
Bart Chabot dichter	5. ‘Hee Mabel, ken je me nog?’; denkfietsen (Willem Brakman in Barend & Van Dorp).
Toon Hagen oud-hoogieraar dialectologie en sociolinguïstiek	5. Timiditeiten, het titelwoord van de jongste dichtbundel van Anneke Brassinga.
Jan Mulder columnist	5. Oktobersneeuw; reservekoningin.
Marieke Sandersten Holte lid van het Europees Parlement voor de VVD	5. Het licht zien.
K. Schippers schrijver	5. Waarschuw, in de betekenis ‘verlegen’; op de Albert Cuyp-markt in Amsterdam zei een moeder tegen haar kind: ‘Je moet niet zo waarschuw zijn.’
Jan Stroop gast-hoofddocent Nederlandse taalkunde, Universiteit van Amsterdam	5. Weidegang (de aan boeren opgelegde verplichting om hun koeien niet permanent op stal te houden maar om ook eens met ze naar de wei te gaan).
Jean-Marc van Tol striptekenaar	5. Ietsisme, het geloof dat er ‘iets’ hogers bestaat, en niksisme, het tegenovergestelde.

6. Wie was dit jaar de beste taalgebruiker?
6. Mijn vriend en collega-muzikant Guy van Nueten. Altijd scherp, altijd juist en altijd grappig, zelfs als hij boos wordt.
6. Martin Bril. Maakt van de details van het dagelijks leven steeds weer een verhaal. Knap en mooi.
6. Mohammed Saïd al-Sahaf, voormalig minister van Informatie van Irak.
6. Onze eerste kleinzoon, Reinier de Jong, die zijn moedertaal, de taal van de Chinezen van Europa, leert spreken in Shanghai.
6. Thomas Rosenboom.
6. Frits Bolkestein. Een meer welbelezen en erudiet man, die zo goed zijn kennis in zijn publieke speeches weet te verwoorden, kom ik zelden tegen.
6. Hedda Martens. Zie haar reeks ‘lemandsland’, in Rasteren De Gids.
6. Jan Blokker (vanwege zijn benijdenswaardige stijl, ook als hij onzin verkoopt over taal).
6. P.F. Thomése.