Onze Taal. Jaargang 72

Vlaming in Nederland

Ir. Willem Gijsels - Rijswijk

Ik ben altijd een voorstander geweest van één taal voor Vlaanderen en Nederland, hét Nederlands. Maar wat dan precies dat ‘Standaardnederlands’ is, dat vind ik steeds moeilijker te bepalen, zeker nu ik als Vlaming al zeven jaar in Nederland woon. Er is volgens mij meer en meer een onderscheid te maken tussen het Nederlands zoals het gesproken en geschreven wordt in Nederland (‘Noord-Nederlands’, kun je zeggen) en het Nederlands in Vlaanderen (‘Zuid-Nederlands’, zeg maar, of ‘Vlaams’). Dat de Nederlanders nu toevallig met 16 miljoen zijn en de Vlamingen ‘slechts’ met 6 miljoen, maakt nog niet dat het Noord-Nederlands automatisch de standaard is, en het Zuid-Nederlands ‘gewestelijk’ - of nog erger ‘dialectisch’, zoals Van Dale het in een vorige editie noemde.

Ik besef dat de Groot-Nederlandsdenkenden, de Nederlandse Taalunie en politici dit niet graag horen, want met 22 miljoen sprekers is het Nederlands in Europa belangrijker dan met 6 of 16 miljoen sprekers. Maar naar mijn bescheiden mening verschillen het Vlaams en het Noord-Nederlands op eenzelfde manier als bijvoorbeeld het Engels in de Verenigde Staten (met 280 miljoen sprekers) en dat in Groot-Brittannië (met 60 miljoen sprekers). Voor die twee varianten bestaan verschillende woordenboeken (bijvoorbeeld The Merriam-Webster Dictionary en de Oxford Dictionary) omdat ze verschillen in woordenschat, uitdrukkingen en uitspraak. Welke van de twee is dan de standaard? Het Engels van de 280 miljoen Amerikanen, of dat van de 60 miljoen Britten?

In Nederland kan de Vlaamse tv-serie Spoed niet zonder ondertitels.

Het verschil wordt versterkt door de media. Vlamingen en Nederlanders lezen vrijwel alleen de kranten van hun eigen land en kijken naar hun eigen tv-zenders. Is het geen teken aan de wand dat tv-programma's als het Nederlandse Baantjer en het Vlaamse Flikken over de landsgrens ondertiteld worden? Dat is niet om politieke redenen, maar omdat anders vele uitdrukkingen en woorden slecht begrepen worden. Verder bestaan er diverse Vlaams-Nederlandse woordenboeken. Ik zou bijna zeggen: nu nog een Vlaamse grammatica en een Vlaamse bijbelvertaling. Maar of er sprake is van twee aparte talen, dat is een andere en zeer moeilijke discussie.