Onze Taal. Jaargang 72

[p. 318]

InZicht

Raymond Noë

‘InZicht’ licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Jiddische woorden

Sinds eind 2001 schrijft Marissa van der Valk in het Nieuw Israelietisch Weekblad de rubriek ‘Jiddisj lexicon’, over Jiddische woorden met een verhaal. Een aantal van haar columns is nu gebundeld in het boek Jofel Jiddisj. De stukjes gaan over bekende Jiddische woorden (achenebbisj, kinnesinne), maar ook over wat minder bekende (jesjieveboocher, zaftik), en beschrijven de oorsprong en ontwikkeling ervan. Daarnaast gaat Van der Valk ook in op gebruiken en gebeurtenissen die met de woorden te maken hebben, zodat de stukjes ook een beeld schetsen van de joodse samenleving in Nederland.

Jofel Jiddisj. Van achenebbisj tot zwansen is een uitgave van L.J. Veen en kost €10,- (gelijmd, 160 blz.). ISBN 90 204 0395 8

Zestiende-eeuwse spreekwoorden

In 1550 verscheen Symon Andriessoons Duytsche adagia ofte spreecwoorden, een verzameling Nederlandse spreekwoorden en gezegden die zich van vergelijkbare publicaties onderscheidde doordat er ook verklaringen waren toegevoegd. Andriessoons verzameling staat centraal in een recent verschenen Engelstalige publicatie die de uitdrukkingen op drie manieren presenteert: in facsimile, in een geannoteerde transcriptie, en vertaald in het Engels. Verder bevat het boek artikelen over Symon Andriessoon, over zestiende-eeuwse spreekwoorden en spreekwoordenverzamelingen, en over de Nederlandse ‘spreekwoordkunde’.

Duytsche adagia ofte spreecwoorden. Antwerp, Heynrick Alssens, 1550. In facsimile, transcription of the Dutch text and English translation, onder redactie van Mark A. Maedow en Anneke C.G. Fleurkens, is een uitgave van Verloren en kost €25,- (ingenaaid, 334 blz.). ISBN 90 6550 720 5

Taalquizzen

Het boekje Taaldilemma's van Dick Pak bevat 45 taalquizzen, die eerder werden gepubliceerd in de Haagsche Courant, het Utrechts Nieuwsblad en andere regionale kranten. Ze gaan over spelling en stijl, en elke quiz wordt gevolgd door een toelichting waarin een bepaalde spelling- of stijlregel wordt uitgelegd.

Taaldilemma's is een uitgave van Uitgeverij Pak en kost €12,50 (gelijmd, 159 blz.). ISBN 90 7701808 5

Prisma taalkalender

Naast de Onze Taal Taalkalender is er dit jaar de Prisma taalkalender van taalpublicist Wim Daniëls, ‘vol grappige verhaaltjes, interessante weetjes en sappige anekdotes’. Het zijn lichtvoetige stukjes over een veelheid aan onderwerpen: etymologie, leestekens, taalkwesties, namen, enzovoort, af en toe afgewisseld met een spelletje of een cartoon.

Prisma taalkalender is een uitgave van Het Spectrum en kost €12,95.
ISBN 90 274 84651

Russisch in het Nederlands

De eerste contacten tussen Rusland en Nederland dateren waarschijnlijk al van de elfde eeuw, en in de duizend jaar daarna hebben het Nederlands en het Russisch veel woorden en begrippen van elkaar overgenomen. In ‘Hollandski’ maken Wim Coster en Janine Jager ‘zonder wetenschappelijk pretentie en zonder aanspraak op volledigheid’ de balans op van die wederzijdse beïnvloeding, waarbij ze overigens vooral aandacht besteden aan de woorden die het Nederlands uit het Russisch heeft overgenomen. Deze worden behandeld in thematische hoofdstukjes over onder meer pseudo-Russisch, geoniemen, eponiemen, culinaria en sovjetwoorden. Het boek bevat een register, en veel lemma's worden verduidelijkt met een illustratie.

‘Hollandski’. Russische invloeden op de Nederlandse taal (en andersom) is een uitgave van Het Spectrum en kost €9,95 (gelijmd, 128 blz.). ISBN 90 274 8487 2

Stijlboek VRT

De Belgische VRT (Vlaamse Radio- en Televisieomroep) ‘wil de norm voor de Belgische variant van de Nederlandse standaardtaal zijn en blijven’, en hanteert daarom ‘een aantrekkelijke, duidelijke en correcte standaardtaal’. In zijn Taalcharter geeft de VRT aan hoe die standaardtaal eruit moet zien. Dit charter vormt de grondslag voor het onlangs verschenen Stijlboek VRT, dat is samengesteld door VRT-taaladviseur Ruud Hendrickx. Het boek geeft van veel Belgische woorden aan of die in de standaardtaal thuishoren, en gaat verder in op onder meer Engelse woorden en alternatieven daarvoor, en op spelling en stijl. Uiteraard besteedt het boek veel aandacht aan de uitspraak: van duizenden namen en woorden wordt aangegeven hoe die uitgesproken moeten worden, en ook bevat het de uitspraakregels van talen waarmee we minder vertrouwd zijn (Noors, Zweeds, Tsjechisch, enzovoort). Naast taalkundige onderwerpen behandelt het boek journalistieke regels voor onder meer interviews, schrijfstijl en intonatie, en juridische onderwerpen als recht op uitzending en rectificaties.

Stijlboek VRT is een uitgave van Van Dale Lexicografie en kost €19,90 (gebonden, 292 blz.). ISBN 90 6648 983 9

Vertaalwoordenboek Spaans

De reeks vertaalwoordenboeken van Koenen (Engels, Frans, Duits, Grieks en Latijn) is nu uitgebreid met de delen Spaans-Nederlands en Nederlands-Spaans. Ze zijn gebaseerd op het Koenen Ster Woordenboek Spaans en bevatten 45.000 lemma's. Behalve de vertaling geven de boeken informatie over woordsoort, woordgeslacht en idiomatisch gebruik - ook van Belgisch-Nederlandse en Latijns-Amerikaanse woorden. Beide delen bevatten een grammaticaal supplement.

Koenen woordenboek Nederlands-Spaans en Spaans-Nederlands van J.B. Vuyk-Bosdriesz zijn een uitgave van Koenen Woordenboeken en kosten €21,- per stuk (gebonden, 1008 respectievelijk 1000 blz.). ISBN 90 6648 632 5 (N-S), 90 6648 633 3 (S-N)

Opnieuw verschenen

• Van het befaamde Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen van K. ter Laan is onlangs de 25ste druk verschenen. Het boek behandelt

[p. 319]

de betekenis en herkomst van de (op trefwoord geordende) uitdrukkingen. Om het zoeken te vergemakkelijken is nu ook een register op ‘onderwerp, herkomst en dialect’ toegevoegd.

Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen is een uitgave van Het Spectrum en kost €17,95 (gebonden, 512 blz.). ISBN 90 274 7689 6

• Vraagbaak Nederlands is een taaladviesboek waarin de (schrijvende) lezer snel een antwoord vindt op zijn vragen over onder meer spelling, leestekens en stijl. Van dit succesvolle boek is nu een (licht herziene) paperbackeditie verschenen.

Vraagbaak Nederlands van Eric Tiggeler is een uitgave van Sdu Uitgevers en kost €17,95 (ingenaaid, 306 blz.). ISBN 90 12 09952 8

Symposium ‘natuurlijke taal’

De leerstoelgroep Theoretische Taalwetenschap van de Universiteit van Amsterdam en de onderzoeksgroep Variatielinguïstiek van het Meertens Instituut houden op 16 december van 10.00tot 18.00 uur een symposium - onder de titel ‘Hoe natuurlijk is taal?’ - over de vraag hoe kunstmatig natuurlijke talen zoals het Nederlands zijn, en hoe natuurlijk kunstmatige talen zijn. Sprekers zijn onder anderen Pieter Muysken, Roeland van Hout en Wim Jansen. Plaats van handeling: Meertens Instituut, Joan Muyskenweg 25, 1096 CJ Amsterdam. De toegang is gratis. In verband met het beperkte aantal plaatsen wordt belangstellenden verzocht zich aan te melden bij Wim Jansen, telefoon 071-364 77 43, e-mail [e-mail].