Jongerentaal
Redactie Onze Taal
Wanneer het verkeer niet zomaar druk is, maar heel erg druk, dan zijn er zestienjarige, randstedelijke jongeren die zeggen dat het ‘moeilijk druk’ is. Dat signaleerde Hugo Klooster in het juninummer van Onze Taal. Wij hadden de indruk dat er meer van dat soort bijvoeglijke naamwoorden zijn die bij de jeugd een opvallende betekenisverschuiving hebben ondergaan. We hoorden saai en vaag al eens in de betekenis ‘slecht’, ‘lelijk’.
Uit de reacties op onze oproep is gebleken dat ons vermoeden juist was. Een lezer signaleerde kapot als versterkend bijwoord: ‘Dat proefwerk was kapot moeilijk.’ Veel in betekenis verschoven woorden verwijzen naar zaken en personen die in de ogen van jongeren niet helemaal geslaagd zijn. Een vervelende leraar is ‘illegaal’, een vreemde film is ‘gaar’, een ouder die zijn kind verbiedt alleen door de stad te rijden is ‘gierig’ en irritante liedjes zijn ‘hatelijk’. Jongeren die zich voor al dit onrecht geplaatst zien, kunnen rekenen op bijval van hun vrienden: ‘Dat is faya voor je!’ Faya, dat hier dus iets betekent als ‘naar, vervelend’, is het Surinaamse woord voor ‘vuur’. Faya kan overigens vervangen worden door vies, maar dat moet dan wel op z'n Arabisch worden uitgesproken, met [sj] aan het eind.
Dan zijn er ook nog wat woorden die weliswaar negatief klinken maar dat onder jongeren niet zijn. Een ‘lauw’ feestje is bijvoorbeeld goed geslaagd en ‘dikke’ schoenen zijn mooi. En als een jongere zegt dat een zwangerschap ‘gevaarlijk’ is, doelt hij niet op de risico's die aan een zwangerschap verbonden zijn, maar wil hij zeggen dat het een mooie en bijzondere gebeurtenis is. Instemmende woorden voor leuke gebeurtenissen zijn ode (‘Ik ben over!’ ‘Ode!’) en beter (‘Ik ben gisteren naar de film geweest.’ ‘Beter!’).
Tot slot is er nog het woordje lomp, dat door enkele mensen is opgevangen maar door niemand echt duidelijk kan worden gedefinieerd. Wanneer we op ‘FOK!’ kijken, een website die vooral door jongeren wordt bezocht, wordt duidelijk waarom een omschrijving van lomp zo lastig is: het kan werkelijk op allerlei manieren gebruikt worden. Een kleine greep:
| - | (...) dit klinkt echt lomp maar ik heb een speciale Aardrijkskunde pen (...). |
| - | Mijn zus, die is echt lomp als het over fototoestellen gaat. Je kan haar honderd keer vertellen dat ze de flitser aan moet zetten en elke keer moet ze weten: welk knopje is dat ook al weer? |
| - | Ik ken het [blut zijn] (...) Terwijl ik niet echt lomp verdien ofzo. |
Alle inzenders hartelijk bedankt.
Auteursrechtelijk beschermd