Koerdisch en Berbers slachtoffer van taalpolitiek
August Hans den Boef
Midden 2002 verscheen er een vernietigend rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), geschreven door Monique Turkenburg: Taal lokaal. Gemeentelijk onderwijs in allochtone levende talen (OALT). Over de vraag of OALT voortgezet moet worden, laat het weinig onduidelijkheid bestaan: nee, in ieder geval niet in deze vorm.
Turkenburg ontdekte dat in de onderzoeksperiode (2000-2001) 6018 Marokkaanse kinderen les kregen in het Marokkaans-Arabisch, tegen slechts 134 kinderen in een Berbertaal. Dat is schokkend als je bedenkt dat zo'n 90% van de Marokkaanse Nederlanders afkomstig is uit een gebied waar een van de Berbertalen (Tarifit of Tamazight) gesproken wordt. En helemaal als je weet dat het Berbers even weinig verwant is aan het Arabisch als aan het Nederlands. Sommigen denken dat Berbertalen dialecten zijn van het Arabisch, maar ze behoren tot de Hamitische taalgroep, terwijl Arabisch een Semitische taal is.
Toch stuit OALT in het Arabisch meestal niet op verzet bij Berberouders, want de meesten van hen zijn moslim, en Arabisch is nu eenmaal de taal van de koran. (Veel OALT-leraren zijn dan ook godsdienstleraar; zie het rapport Islamitisch onderwijs en de sociale cohesie, dat de onderwijsinspectie eind 2002 aan de Tweede Kamer aanbood.) Misschien speelt ook ge wenning wel een rol, want in Marokko zelf is het Arabisch ook dominant: vanaf 1956 heeft het centrale gezag in Marokko de Berbercultuur proberen te onderdrukken.
Helaas heeft Turkenburg het in haar rapport niet over vergelijkbare situaties, bijvoorbeeld over die van de Turkse Koerden in Nederland. De taal die de meeste Koerden spreken is Kurmanci, een taal die niet verwant is aan het Turks. Sinds de vestiging van de Turkse eenheidsstaat door Kemal Atatürk in 1923 is het Kurmanci verboden. Koerdische kinderen kregen sindsdien louter onderwijs in het Turks, in feite dus een vreemde taal. In Nederland is het niet anders.
De overheid zou beter kunnen weten. Er is namelijk al geruime tijd bekend dat het Berbers en Koerdisch veelgesproken minderheidstalen zijn in Nederland. De Nederlandse overheid lijkt met OALT de culturele onderdrukkingspolitiek van landen als Marokko en Turkije voort te zetten.
Auteursrechtelijk beschermd