Onze Taal. Jaargang 71

[p. 365]

InZicht

Raymond Noë

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt. Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten.
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

Hedenlands

Jan Kuitenbrouwer

Taalchroniqueur Jan Kuitenbrouwer begon in 1983 over de modieuze kanten van het Nederlandse taalgebruik te schrijven. Zijn beste en leukste observaties zijn nu gebundeld in Totaal Hedenlands. De stukjes zijn gegroepeerd rond onderwerpen als sport, politiek, technologie en stijl, en geven een beeld van de opvallendste trends in taalland van de laatste twintig jaar. De helft ervan is al eerder in boekvorm gepubliceerd, de andere helft alleen in kranten en tijdschriften. Lezers van Onze Taal kunnen het boek met korting bestellen; zie de aanbieding op bladzijde 359.

Totaal Hedenlands is een uitgave van L.J. Veen en kost in de winkel €17,95 (gebonden, met stofomslag, 351 blz.). ISBN 90 204 0084 3

Geheimschrift

Henk Hokke schreef een boekje over geheimschrift en codes, dat bestemd is voor kinderen tot een jaar of twaalf. Het behandelt in oplopende moeilijkheidsgraad (maar in eenvoudige bewoordingen) veertien methodes om geheime berichten over te brengen, die gebaseerd zijn op het verhaspelen, het versleutelen of het verstoppen van een boodschap. De tekst is geïllustreerd met tekeningen van Nicole Smans.

Geheimtaal is een uitgave van Cantecleer en kost €9,95 (ingenaaid, 64 blz.). ISBN 90 213 3227 2

Dierbare woorden

De in 2001 overleden filosoof Cornelis Verhoeven, die in 1979 de P.C. Hooftprijs ontving, is zijn leven lang geïnteresseerd geweest in taal; in veel van zijn werk schrijft hij met ironie over taalgebruik en taalregeldrift. Een andere kant van zijn interesse voor taal kwam tot uiting in de rubriek ‘Dierbare woorden’, die hij van 1997 tot 2001 schreef voor het dagblad Trouw. Daarin beschreef hij in korte beschouwingen wat (onder meer) de klank en de betekenis van een bepaald woord in hem losmaakten. Het zijn taalfilosofische beschouwingen, die alledaagse woorden als argeloos, argumenten en armoede in een onalledaags licht plaatsen. De 205 ‘dierbare woorden’ uit Trouw zijn nu gebundeld, samen met 303 andere, die voor het grootste deel niet eerder gepubliceerd zijn.

Dierbare woorden is een uitgave van Damon en kost €24,95 (gebonden, 520 blz.). ISBN 90 5573 317 2

ICT-woorden

Het Computable ICT woordenboek van Hein van Steenis is de opvolger van zijn Woordenboek informatie en telecommunicatie, dat zes edities beleefde. De nieuwe uitgave bevat meer dan drieduizend nieuwe termen, en de tekst is volledig herzien. Het boek bevat nu 20.000 voornamelijk Engelstalige ICT-termen, die van een vertaling en een (soms uitgebreide) verklaring worden voorzien. De lemma's bevatten ook informatie over vervoegingen, synoniemen, vergelijkbare termen en (waar nodig) uitspraak. Verder zijn onder meer toegevoegd een ICT-woordenlijst Nederlands-Engels en een lijst met acroniemen die in e-mail-, sms- en chatverkeer gebruikt worden.

Computable ICT woordenboek 2003 is een uitgave van VNU business publications en kost €49, - (gebonden, met stofomslag, 715 blz.); het boek is alleen op internet te bestellen: www.computable.nl/woordenboek. ISBN 90 64341 15 X

Academische woordenschat

Het lesboek Wijze woorden richt zich op hoogopgeleide anderstaligen die na het behalen van het Staatsexamen NT2 hun woordenschat verder willen verrijken. Het boek bestaat voor de helft uit een lijst van 1484, in academische teksten vaak gebruikte, niet-specialistische woorden (zoals elementair, epidemisch en exponentieel), met daarbij de Engelse, Franse en Duitse vertaling. Het tweede gedeelte bevat oefeningen voor het juiste gebruik van de woorden.

Wijze woorden van Ghislaine Giezenaar en Edith Schouten is een uitgave van Intertaal en kost €24,50 (ingenaaid, 159 blz.). ISBN 90 5451 4264

Schiermonnikoogs

Het Schiermonnikoogs, een Fries dialect dat nogal afwijkt van het Standaardfries, is in de jaren zestig van de vorige eeuw door D. Fokkema sr. uitgebreid beschreven in een woordenlijst en een spraakkunst. De woordenlijst (bekend als de Wezzenlist) is door de Fryske Akademy gebruikt als basis voor haar onlangs voltooide, zeer uitgebreide woordenboek van het Schiermonnikoogs. De lemma's in het boek geven informatie over het Friese equivalent, de Nederlandse vertaling en de uitspraak van de trefwoorden. Daarnaast bevatten ze grammaticale informatie en voorbeeldzinnen, en vermelden ze uitdrukkingen, gezegden en vaste zinswendingen. De woordenlijst wordt voorafgegaan door een overzicht van de Schierse grammatica, en wordt gevolgd door een Nederlandstalige index.

Eilander wezzenbúek. Woordenboek van het Schiermonnikoogs van Willem Visser en Sybren Dyk is een uitgave van de Fryske Akademy en kost €30, - (gebonden, 844 blz.). ISBN 90 6171 934 8

Bedrijfscommunicatie

Dick Springorum was een van de grondleggers van de studierichting Communicatie- en informatiewetenschappen van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Ter gelegenheid van zijn pensionering werd een afscheidsbundel samengesteld, die een beeld geeft van de stand van zaken in de studie van de bedrijfscommunicatie. De twintig artikelen, over uiteenlopende onderwerpen als contactadvertenties, internetpublicaties, talen in Nederlandse organisaties, en de ‘effectiviteit van chatten bij het geven van tekstfeedback’, kenmerken zich alle door hun aandacht voor de ‘perspectiefname’ in (bedrijfs)communicatie.

Bedrijfscommunicatie II, onder redactie van Corine van den Brandt en Margot van Mulken, is een uitgave van Nijmegen University Press en kost €15, - (ingenaaid, 264 blz.). ISBN 90 5710 111 4

Taalkundige in het ziekenhuis

Taalkundige Dick Springorum deed veel wetenschappelijk onderzoek naar communicatie in het ziekenhuis. Toen hij zelf moest worden opgenomen, kon hij pas

[p. 366]

echt waarnemen hoe het er in de praktijk toegaat. Dat leidde tot ‘Deze meneer wordt morgen geholpen’, een persoonlijk getint boek over ziekenhuiservaringen waarin taal en communicatie een belangrijke rol spelen.

‘Deze meneer wordt morgen geholpen’. Taalgebruik en communicatie in het ziekenhuis is een uitgave van Aramith en kost €9,90 (gelijmd, 144 blz.).
ISBN 90 6834 192 8

Cryptowoorden

In 1995 verscheen het 10 voor Taal cryptowoordenboek, met daarin lijsten van ‘woorden die cryptisch omschreven kunnen worden’. Van dit boek is nu een uitgebreide en herziene tweede editie verschenen. De opgenomen woorden variëren in lengte van drie tot eenentwintig letters, en zijn binnen deze rangschikking zowel alfabetisch als omgekeerd-alfabetisch geordend.

Het grote cryptowoordenboek van Jan Meulendijks is een uitgave van Tirion en kost €24,90 (gebonden, 512 blz.).
ISBN 90 4390 415 5

Woordenboeken op cd-rom

Onlangs bracht Van Dale Lexicografie de herziene versies van een aantal cd-roms op de markt. Het gaat hier om het Groot woordenboek hedendaags Nederlands, en de grote vertaalwoordenboeken Duits, Engels en Frans. Ten opzichte van de vorige versies is de vormgeving van de interface vernieuwd, en zijn er vele nieuwe woorden en uitdrukkingen toegevoegd. Wie al een eerdere versie van een van de woordenboeken heeft, kan de nieuwe versie tegen een sterk gereduceerde prijs aanschaffen. Lezers van Onze Taal kunnen deze elektronische woordenboeken met korting bestellen (zie bladzijde 359).

Van Dale groot woordenboek hedendaags Nederlands 2.0 kost €76,50.
ISBN 90 6648 464 0
Van Dale groot woordenboek Duits-Nederlands/Nederlands-Duits 2.0 kost €139, -.
ISBN 90 6648 467 5
Van Dale groot woordenboek Engels-Nederlands/Nederlands-Engels 2.0 kost €139, -.
ISBN 90 6648 465 9
Van Dale groot woordenboek Frans-Nederlands/Nederlands-Frans 2.0 kost €139, -.
ISBN 90 6648 466 7

Nederbetuws

J.C. Groothuis

De Maurikse onderwijzer J.C. Groothuis voltooide rond 1885 een spraakkunst en een woordenlijst van het Nederbetuwse dialect. De woordenlijst werd gepubliceerd, maar de spraakkunst niet. De hoge kwaliteit ervan was voor het Arend Datema Instituut (dat zich bezighoudt met de Betuwse cultuur en geschiedenis) aanleiding het werk, aangevuld met Groothuis' woordenlijst en een korte biografie, alsnog uit te geven. De spraakkunst, waarin nauwelijks is ingegrepen, bevat informatie over uitspraak en woordvorming, en behandelt de afzonderlijke woordsoorten.

Proeve eener Nederbetuwsche spraakkunst is een uitgave van het Arend Datema Instituut en kost €10, - (ingenaaid, 143 blz.). Het boek kan besteld worden bij de uitgever: telefoon 0488 - 48 22 05; e-mail [e-mail].
ISBN 90 806357 5 8

Symposium ‘De talige toekomst van Europa’

De leerstoelgroep Theoretische Taalwetenschap van de Universiteit van Amsterdam houdt op dinsdag 17 december in Amsterdam een symposium over de talige toekomst van Europa. Het programma, dat ook ruimte biedt aan discussie, omvat lezingen van Wim Jansen (‘de kunsttaaloptie’), Henk Becker (‘meertalig communiceren’), Durk Gorter (‘de plaats van het Fries’), Jan Stroop (‘de toekomst van het Nederlands’) en Marc van Oostendorp (‘de relatie Nederlands-Engels’). De toegang is gratis. Meer informatie en aanmeldingen bij Wim Jansen, telefoon 071 - 364 77 43; e-mail [e-mail].