Onze Taal. Jaargang 65

[p. 268]

Tamtam
Taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

Schoolboeken en de nieuwe spelling

De Nederlandse scholen hebben een probleem. Sinds 1 augustus zijn zij verplicht de nieuwe spellingregels toe te passen; waardoor al hun lesmateriaal in één klap verouderd is geraakt. Vooral bij de taalboeken is dat vervelend. Of, zoals uitgeverij Wolters-Noordhoff het formuleert: ‘Een taalboek voor het basisonderwijs in de oude spelling, dat hoort natuurlijk niet.’

Echt rampzalig is de situatie nu ook weer niet, want om de scholen niet op kosten te jagen, heeft het Ministerie van Onderwijs besloten dat zij de oude boeken mogen blijven gebruiken totdat ze aan vervanging toe zijn. Maar toch: in de tussentijd moeten de docenten met gebrekkig materiaal werken. Om hun tegemoet te komen heeft Wolters-Noordhoff voor de basisschoolmethode Taaltijd een stickervel met correcties gemaakt. De stickers kunnen over de ‘ouderwets’ gespelde tekstpassages worden geplakt. Dat lijkt een heel gedoe, maar volgens de uitgever valt het wel mee: ‘per boek passen alle wijzigingen op één vel’. Een andere grote educatieve uitgever, Malmberg, ziet niet veel heil in zulke stickers: ‘De kinderen gaan er maar aan zitten peuteren.’ Malmberg heeft de docenten wél een overzicht gestuurd waarop alle te wijzigen woorden staan vermeld; ook Bekadidact (uitgever van leerboeken voor de basisschool) heeft de docenten op die manier op de hoogte gebracht. Zwijsen, een andere grote basisschooluitgeverij, en De Ruiter/Educatieve Partners vinden zo'n ‘briefing’ om verschillende redenen niet nodig; Zwijsen wijst er bijvoorbeeld op dat het aantal om te spellen woorden in hun uitgaven erg klein is. Alle uitgevers hebben er inmiddels voor gezorgd dat de herdrukken en nieuwe uitgaven die de komende tijd verschijnen, volgens de nieuwe regels zijn gespeld.

En hoe zit het met het voortgezet onderwijs? Wolters-Noordhoff heeft voor achttien vakken diskettes met spellingwijzigingen gemaakt. Daarop staan overzichten van de gewijzigde woorden per lesboek. Malmberg en De Ruiter hebben zich beperkt tot het omspellen van de op stapel staande herdrukken en nieuwe uitgaven. Dat is ook wel begrijpelijk, want het Ministerie van Onderwijs heeft een overgangsregeling getroffen voor de eindexamens. Pannekoek of zielerust leiden volgend jaar nog niet tot puntverlies. De jaren erna moeten de leerlingen wél de nieuwe spelling hanteren - al zal er ook dan ‘soepel’ getoetst worden.

Zo gezegd

‘De stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek heeft een gids uitgegeven die het lezen wil stimuleren onder jongeren van twaalf tot en met vijftien jaar. In een verschrikkelijke poging om cool mee te doen heeft de stichting CP van het Nederlandse Boek (ik cursiveer maar weer eens) een op die leeftijd gerichte gids uitgegeven onder de titel S.Y.P.R.A.B. Deze letters staan voor: Shock Your Parents, Read A Book.

Waarom in het Engels? Dieu le sait (Frans). Zijn Nederlandse boeken in het Engels geschreven? Is Engels de taal om je ouders mee te sjokken? Is het gros van de kinderen erop uit om zijn ouders te schokkeren? Zolang er geen onderzoek naar is gedaan ben ik zo free om dit te betwijfelen.’

Remco Campert in de Volkskrant, 23-8-1996

Ambtenaren beginnen de dag met taalles

Op het stadhuis van Utrecht begint elke ambtenaar zijn dag sinds kort als volgt. Hij kruipt achter zijn computer om aan het werk te gaan, maar voordat hij aan de slag kan, moet hij eerst iets anders doen. Hij moet een taalvraag beantwoorden. Op zijn scherm staat bijvoorbeeld: ‘Eenvoud siert..’, en pas als hij ‘de mens’ heeft ingetikt, mag hij zijn dagtaak beginnen. Door die ochtendlijke hersenkraker zullen zijn brieven veel minder wollig en onbegrijpelijk worden dan we van ambtelijke teksten gewend zijn. Dat is althans de bedoeling van Hans Sakkers, coördinator van het project. Als het aan hem ligt, krijgen de Utrechters voortaan alleen nog maar heldere, in gangbaar Nederlands gestelde ambtelijke brieven.

In de taaloefeningen worden de ambtenaren ook geconfronteerd met woorden die ze vaak gebruiken, maar eigenlijk zelf ook niet begrijpen. Daardoor leren ze het volgens Sakkers wel af om nog amoveren, moduleren of realloceren te schrijven. Ook ergerlijke modieuze uitdrukkingen als het financiële plaatje of een stukje problematiek moeten op die manier uit de ambtelijke correspondentie verdwijnen. ‘Taalkundige pareltjes moeten het worden, onze brieven’, aldus Sakkers.

Of het met de Utrechtse ambtelijke correspondentie ook werkelijk die kant uit gaat, is nu nog niet te zeggen. Hoe dan ook wordt de ambtenaar die ‘de beste brief van het jaar’ heeft geschreven, onderscheiden met de ‘taalbokaal’.

Bron: Haagsche Courant, 19-7-1996