Onze Taal. Jaargang 65

[p. 211]

Tamtam
taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

Tweede Kamer: grondwettelijke verankering Nederlands niet nodig

Een flinke meerderheid van de Tweede Kamer vindt het niet nodig om de positie van het Nederlands te verankeren in de grondwet. Dat bleek onlangs bij de behandeling van een initiatief-wetsvoorstel van de kamerleden Koekkoek (CDA) en Van Middelkoop (GPV). Die stelden vorig jaar voor om in de grondwet vast te leggen dat de regering het gebruik van het Nederlands moet bevorderen. Zij zijn bang dat de positie van het Nederlands door de toenemende internationalisering onder druk komt te staan.

Maar de Tweede Kamer denkt daar dus anders over. De VVD'er Kamp gelooft helemaal niet dat het Nederlands het moeilijk krijgt. Hij wees erop dat het Europees Parlement vorig jaar debatteerde over minder werktalen in de Europese Unie. ‘Het sprak zich met 235 tegen nul stemmen uit tegen beperking op enig tijdstip. Dat kan moeilijk als een bedreiging worden ervaren’, aldus Kamp. En als het Nederlands al onder druk zou staan, dan verandert daar niets aan wanneer de status van het Nederlands wordt vastgelegd in de grondwet, vindt De Graaf van D66.

Veel partijen vroegen zich ook af wat nu eigenlijk de praktische betekenis van zo'n verankering is, en of zo'n wet wel meer dan alleen symbolische waarde heeft. De SGP-fractie: ‘Wat indien de overheid het gebruik van het Nederlands onvoldoende bevordert?’

Bron: Nederlands Dagblad, 10-5-1996

Schriftmuseum introduceert nieuw klemtoonteken

Hoe geef je in geschreven taal aan dat een lettergreep (extra) nadruk heeft? De meest gebruikte oplossing (die ook in de Leidraad van het nieuwe Groene Boekje wordt geadviseerd) is: zet boven de klinker(s) van zo'n lettergreep een accent aigu (naar rechtsboven: ‘): jé van hét. Sommigen vervangen het accent aigu bij een korte klinker door een accent grave (naar linksboven: ’). Dat is om te voorkomen dat zo'n klinker anders misschien als ‘lang’ uitgesproken wordt - hét zou dan als [heet] klinken. In zulke gevallen gaat het dus om een ‘botsing’ van twee functies van de accenttekens: zij zijn zowel klankaanduidingen als klemtoontekens.

Die ‘functieverstrengeling’ was voor Scryption, het Tilburgse ‘museum voor techniek en vormgeving van schrift en kantoor’, een reden om zich te buigen over de vraag wat een goed alternatief zou kunnen zijn voor de gebruikelijke klemtoontekens. Tijdens de ‘Dag van de Letter’, die het museum in april hield, kwam Rik Schutz van Van Dale met een, zoals het persbericht van het museum het noemt, ‘bruikbare oplossing voor het nadrukprobleem’: zet voortaan een kort streepje onder de klinker(s) van de lettergreep die benadrukt moet worden: je van het. Het museum heeft dit idee inmiddels omarmd; de medewerkers zullen het liggende nadrukstreepje in alle teksten, zowel interne als externe, gaan gebruiken. En natuurlijk hoopt het museum dat dit initiatief op grote schaal zal worden nagevolgd.

Bron: persbericht Scryption, museum voor techniek en vormgeving van schrift en kantoor

Zo gezegd

‘De centrale boodschap is: wees niet al te bezorgd over het verdwijnen van het Nederlands. Uit de observatie dat kotter, brik, reling en kapseizen zich hebben aangepast aan de regels van het Nederlands en blijkbaar goed functioneren in het Nederlands, en uit het feit dat dit aanpassingsmechanisme blijkbaar altijd werkt (leeuw, kamer, ruiter, etc.), volgt bijna dwingend dat er geen reden is tot echte zorg als zich uit het Engels (en in de toekomst wellicht uit Azië) nieuwelingen aandienen die er nogal on-Nederlands uitzien. Ze beginnen meestal in hun eigen jasje: word processor, delete, copy, paste, disk. Sommige worden er na enige tijd uitgegooid (disk of diskette als schijf het wint) en vervangen door handiger termen: tekstverwerker, kopieer. Nooit is er garantie voor blijvend succes. (...) In het algemeen geldt: zodra woorden - of het nu leenwoorden zijn of niet - in het taalsysteem passen of aangepast worden, komen ze er in en doen mee, tot ze er weer uitgegooid worden omdat ze niet meer nodig zijn of omdat er betere alternatieven voorhanden zijn. Zo simpel ligt het.’

H.J. Verkuyl in zijn recensie van Nicoline van der Sijs, Leenwoordenboek, in NRC Handelsblad, 8-6-1996