Onze Taal. Jaargang 65

[p. 200]

Togataal

Barbara E. Vos - Amsterdam

Gaarne, deswege, weshalve. Veel juristen hebben hun toga nog niet aan of ze beginnen een ander Nederlands te spreken en te schrijven. Barbara Vos werkte vier jaar als secretaresse op diverse advocatenkantoren. Daar legde zij een verzameling aan van de wonderbaarlijke taaluitingen van de advocatuur: togataal.

Bewoners worden occupanten, kopieën worden afschriften en de eiser heet plotseling requirant. In de advocatuur gebruikt men vaak en graag moeilijke en ouderwetse woorden. Maar waarom eigenlijk? Om de afstand tussen leek en specialist te vergroten? Als ik weleens een verklaring aan advocaten vroeg, kwam er als antwoord altijd een variant van ‘Zo gebeurt het nu eenmaal en al de vakgenoten doen het!’ Voorbeelden van deze togataal presenteer ik in de vorm van een willekeurige procedure.

Veel juristen hebben hun toga nog niet aan of ze beginnen een ander Nederlands te spreken en te schrijven. Foto: © ANP

● Uitvoerbaar bij voorraad

Een procedure begint meestal met een dagvaarding, ten verzoeke van een persoon of rechtspersoon, die te dezer zake domicilie kiest ten kantore van de advocaat/procureur. De deurwaarder dagvaardt, mitsdien zijn exploit doende en afschrift dezes latende aan de gedaagde, om op de in de dagvaarding genoemde datum des voor/namiddags te... uur in persoon danwel vertegenwoordigd door een gemachtigde te verschijnen ter terechtzitting van de Edelachtbare Heer/Vrouwe Kantonrechter (of een andersoortige rechter), alsdan aldaar gehouden wordende in één der zalen van het desbetreffende gerechtsgebouw.

Vervolgens komt de advocaat weer aan het woord teneinde alsdan namens zijn requirant te horen eis doen en concluderen... Nu volgt een beschrijving van het probleem, puntsgewijs weergegeven. Tot slot vraagt de advocaat, namens zijn requirant, in het zogenoemde petitum (Mitsdien het U Edelachtbare Heer/Vrouwe... rechter moge behagen bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad) om bijvoorbeeld een overeenkomst te ontbinden, althans voor ontbonden te verklaren, nog met het een of ander rekening te houden bij het ten deze te wijzen vonnis, en dit alles natuurlijk op verbeurte van een dadelijk opeisbare dwangsom. Uiteraard verzoekt de advocaat de rechter gedaagde te veroordelen in de kosten van het geding. Het geheel wordt afgesloten door een laatste kreet van de deurwaarder, die per slot van rekening ook niet van de wind kan leven: ‘Kosten dezes zijn voor mij, deurwaarder,...’

● Dupliek

Als de dagvaarding is uitgebracht en/of betekend en de gedaagde komt niet opdagen, dan wordt er verstek verleend. In sommige gevallen wordt er om aanhouding verzocht en vaak komt de zaak op de rol. Soms moet er een placet gemaakt worden om de zaak te placeteren (= op de rol laten zetten). Het placet kan vergezeld worden van de Conclusie van Eis, welke ter rolzitting genomen wordt door de advocaat van de eiser. De wederpartij reageert hierop door het nemen van de Conclusie van Antwoord. Vervolgens wisselt men nog Conclusies van Repliek en van Dupliek uit, bij voorkeur met conclusie tot persistit!, namens eiser, gedaagde, requirant, gerequesteerde, appellant of geïntimeerde.

De gedaagden ontkennen al hetgeen eiser heeft gesteld in de inleidende dagvaarding (of de genomen conclusies) behoudens voorzover gedaagden enige stelling niet uitdrukkelijk zullen erkennen en bieden aan al hun stellingen te bewijzen zonder enige rechtens niet op hen rustende bewijslast te aanvaarden. De bewijsstukken worden aan de conclusie gehecht als producties. Als er in een later stadium nog belangrij-

[p. 201]

•
eiser in conventie, gedaagde in reconventie
•

ke stukken boven water komen, kan men nog een Akte uitlating Productie indienen, waarbij de eiser of gedaagde eerbiedig doet zeggen voor akte en dan de navolgende producties in het geding brengt.

De gedaagde vindt soms iets waarop hij meent de eiser te kunnen terugpakken. Gedaagde dagvaart dan eiser in reconventie. De partijen worden dan omschreven als eiser in conventie, gedaagde in reconventie en gedaagde in conventie, eiser in reconventie. Aan het eind van de rit verzoekt de advocaat aan de Edelachtbare Heer/Vrouwe ...rechter, mitsdien het hem/haar moge behagen uiteraard, om de wederpartij niet ontvankelijk te verklaren in zijn vorderingen, althans hem deze volledig te ontzeggen, met veroordeling van wederpartij in de kosten van de procedure.

Als de betrokken rechter de partijen persoonlijk wil horen, komt er een comparitie van partijen. Zijn er echter getuigen die iets interessants te melden hebben, dan komt er een enquête, soms gevolgd door een contra-enquête. Als men vooraf wil weten hoe de kansen liggen, kan men vragen om een voorlopig getuigenverhoor. Hiervan wordt dan een proces-verbaal gemaakt. Als de advocaten een en ander nog willen toelichten of benadrukken, kan men pleidooi vragen. In dat geval dient nog wel even een pleitnotitie/-nota gemaakt te worden. Daarna zal de zaak verwezen worden voor vonnis (ook wel: de beschikking, de beslissing, het arrest).

● Memorie van grieven

Wie er ook gelijk krijgt, de ‘winnaar’ zal er alles aan doen om het vonnis te laten executeren en de ‘verliezer’ zal zeker overwegen om in hoger beroep te gaan. In het petitum van de dagvaarding schrijft men dan iets als: Mitsdien het Uw Rechtbank/Uw College moge behagen bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad het vonnis van de ...rechter d.d. ...te vernietigen en alsnog rechtdoende, geïntimeerde niet ontvankelijk te verklaren in zijn vorderingen, althans hem deze volledig te ontzeggen, met veroordeling van geïntimeerde in de kosten van beide instanties. Nu begint het hele gedoe weer van voor af aan. Als de zaak bij het Gerechtshof dient, wordt conclusie gemakshalve nog even veranderd in memorie (bijv. van grieven).

Je zou dus denken dat een advocaat heel wat heen en weer rent tussen het kantoor en de gerechtsgebouwen. Hoewel een advocaat natuurlijk van tijd tot tijd de rechtbank bezoekt, speelt het grootste gedeelte van een gemiddelde procedure zich af via de rol, dus schriftelijk. De rol is een formulier waarop alle zaken van een bepaalde dag vermeld staan. Er is ruimte voor de opdracht en de stand. De rol gaat, voorzien van de benodigde stukken, naar een rolwaarnemer. Deze bespreekt, in tamelijk informele sfeer, de rolzaken met de rechter en noteert dan op de rol de nieuwe stand. Kreten als per (peremptoir), ap (ambtshalve peremptoir), uiterst per, pij (wederpartij), pff (partijen fourneren = alle stukken in een zogenoemd procesdossier worden aan de rechtbank overgelegd) en vs (vonnis) dienen de advocaat te informeren over de volgende stap. Ook kan de advocaat een zaak observeren alvorens hij besluit zich te stellen voor een bepaalde partij.

● Confrère

Tot slot nog een kleine aantekening over de advocaten onderling, of: hoe schrijven ze elkaar aan?

Twee mannelijke advocaten die elkaar niet goed kennen, noemen elkaar Confrère in de briefaanhef. Als ze op goede voet staan met elkaar, schrijft men Amice. Is de ontvanger een vrouw, dan heet ze Collega respectievelijk Amica. Advocaten doen dingen graag gaarne, deswege en weshalve. Afspraken vinden plaats te mijnen kantore in plaats van ‘op mijn kantoor’, en te 14.00 uur in plaats van ‘om 14.00 uur’. Zaken worden bij voorkeur geregeld in der minne, eventueel door middel van een akte van dading en tegen finale kwijting.

Tot besluit van een brief schrijft men nog vaak Groetend, t.t (totus tuus = geheel de uwe), of Hoogachtend, uw dw. cfr. (= dienstwillige confrère) of coll. (= collega).