Onze Taal. Jaargang 65

Jargon en slang [slot]

Marc De Coster - Tienen, België

Welke woorden, uitdrukkingen en betekenissen zijn er in omloop in de schaduw van de officiële woordenschat? In deze serie komen er telkens enkele voor het voetlicht. De vermelde citaten zijn niet noodzakelijk de oudste vindplaatsen. De auteur houdt zich aanbevolen voor oudere voorbeelden.

absurdistan: schertsende benaming voor een land waarvan het maatschappelijk bestel als ongerijmd ervaren wordt; een land waar zich bizarre toestanden voordoen. Term wellicht gelanceerd door Gerrit Komrij.

-	Hij werd gefascineerd door het leven als zinloos en ongerijmd fenomeen. De postume populariteit van de Russische schrijver Daniil Charms, de chroniqueur van Absurdistan. HP/De Tijd, 2-7-1993
-	Een Hollandse zakenman in Absurdistan. Vrij Nederland, 12-3-1994

bruine monster: diarree (vooral in warme landen) in het soldatenslang.

-	De meest gevreesde vijand is ‘het bruine monster’, soldatenterm voor buikloop. de Volkskrant, 21-6-86

chocoladehoer: meisje dat zich met chocolade laat verleiden tot geslachtsgemeenschap (vooral na de Eerste Wereldoorlog gebruikten Vlaamse soldaten in bezet Duitsland de term Chocolademädchen.) In Nederland ook voor een veile vrouw die geen beroepsprostituée is, met andere woorden, iemand die het gewoon doet voor het plezier. Chocoladehoeren hadden geen goede naam in het milieu omdat ze zich niet lieten behandelen tegen geslachtsziekten.

-	En syf zag je niet meer, en gonorrhoe alleen bij chocoladesnolletjes, die zich toch niet lieten behandelen... Simon Vestdijk: De dokter en het lichte meisje (1951)

cryptonicht: in het homotaalgebruik iemand die niet voor zijn homoseksualiteit wil uitkomen, en die wat dat betreft een verborgen bestaan leidt. Een synoniem is kastnicht en vandaar ook de uitdrukking uit de kast komen: niet langer een geheim maken van zijn homoseksualiteit.

-	‘Closet queen’ is homo-slang voor het verschijnsel dat in de Nederlandse homotaal onder andere met de term cryptonicht wordt aangeduid. Jan Kuitenbrouwer in NRC Handelsblad, 14-10-91

draaier: in politie- en onderwereldkringen de speler die bij het illegale gokspel balletje-balletje de doosjes manipuleert.

-	De draaiplaats was moeilijk ongezien te benaderen, omdat er op elke brug een uitkijk stond. Het was dus nogal moeilijk om de draaier op heterdaad te betrappen. Jan van Daalen: Sans rancune (1991)

eftelinger: te Amsterdam een spottende benaming voor een lid van de stadswacht. Zo genoemd vanwege het felgekleurde uniform (daarom ook de scheldnaam apepakkie) en de beperkte bevoegdheden. De stadswachten zijn tegenwoordig ingedeeld bij de verschillende politiebureaus, waar ze de dagelijkse briefings mogen bijwonen. Ze hebben een toezichthoudende taak en moeten door regelmatig surveilleren de kleine criminaliteit terugdringen.

fledderjongen: in prostitutiekringen de gebruikelijke term voor een masochist. Van Dale vermeldt als enige woordenboek deze term, wellicht in navolging van E. Endt (Bargoens woordenboek, 1974), die verwantschap ziet met het woord fleer, flater (= ‘slag, klap’).

-	En dan krijgtie een fledder om ze kop. Das ook een fledderjongen! Albert Mol: Wat zien ik... (1988)

gassen: wielerjargon voor: snel fietsen. Een synoniem is kachelen.

-	Cock (de mecanicien) zet een ander wiel erin en ik gassen naar beneden. Vrij Nederland, 5-8-89

gele rakker: slangterm voor een glas bier. Er bestaan talrijke varianten: goudgele rakker, gele ridder, gele spa met slagroom, enz.

-	Arthur Numan houdt rekening met zijn ouders die in Beverwijk wonen en met zijn jongere broer die volgens Numan weliswaar ook goed kan voetballen maar er niet alles voor opzij zet. ‘Hij houdt te veel van die gele rakkers (bier).’ Nieuwe Revu, 14-10-92

heffo: in jeugdtaal: een zware jongen. Krakers gebruiken deze term ook wel voor een links-radicale actievoerder. Afgeleid van het Engelse woord heavy.

-	Ik werd niet serieus genomen omdat ik geen ‘heffo’ was - zo heette dat toen, je had softies en heffo's - en bovendien was ik een vrouw, of beter gezegd: een meisje. HP/De Tijd, 21-5-93