Onze Taal. Jaargang 65

Reacties

■ Het Groene Boekje wijzigen?
Dr. A.A. de Boer - Bergen NH

Tijdens de discussie over de nieuwe spelling is er gepleit voor een herziening aan de hand van de kritiek. De voorstanders daarvan hebben de geschiedenis van het Groene Boekje aan hun zijde.

Het eerste Groene Boekje, samengesteld door De Vries en Te Winkel, verscheen in 1866. De kritiek die daarop werd geleverd, bracht De Vries er in 1872 toe een vrij groot aantal veranderingen aan te brengen. Zo werd in plooten een o geschrapt en kreeg zelen er een e bij; druisen kreeg de geschrapte ch terug en in torschen werd de ch alsnog geschrapt. Woorden als laadje en slaadje uit de eerste druk werden gewijzigd in laatje en slaatje. Dat waren nogal ingrijpende veranderingen.

De woordenlijst van 1954 was dus het derde Groene Boekje. Het vierde was de (niet-officiële) Herziene Woordenlijst (1990). Daarin werd voor woorden met een tussen-n een afwijkende regel geformuleerd die alleen gold voor nieuwe ingangen. Zo ontstond naast het ongewijzigde paardebek zonder n, het nieuwe woord paardengebit met een n.

Ook van de Herziene Woordenlijst verscheen er een tweede, afwijkende versie waarin de ergste absurditeiten waartoe de nieuwe regel leidde, werden gecorrigeerd. Het wanstaltige woord snoezenpoes bijvoorbeeld verloor weer de n.

In het licht van de huidige discussie is het belangrijk om te weten dat het toetsen aan de praktijk altijd de normale gang van zaken is geweest. Het zou onjuist zijn daar nu van af te wijken.

■ Bamis
Ronald Kon - Leiden

In Onze Taal van februari/maart 1996 geeft Hans Heestermans het vergeten woord bamis (‘1 oktober’; ‘begin oktober’; ‘herfsttijd’; ‘herfstweer’) een voor mij verhelderende etymologie: mis van de heilige Bavo.

Als niet-moedertaalspreker uit de genoemde regio (West-Brabant) herinner ik me uit de tweede helft van de jaren vijftig het woord bamiskatje als aanduiding voor een jonge kat, en bij uitbreiding voor een baby, die, geboren in de herfst, als mager scharminkel verondersteld werd weinig kans op overleven te hebben. Het zou me niet verbazen als het woord ook wordt gebruikt als vleinaam.