Onze Taal. Jaargang 65

[p. 102]

Tamtam
taalberichtentaalberichtentaalberichtentaalberichten

De nieuwe spelling op school

De nieuwe spelling; die 1 september 1997 van kracht wordt, heeft ook gevolgen voor het onderwijs - en dan vooral voor het basisonderwijs, want juist daar wordt de spelling grotendeels geleerd. De nieuwe regels wekken op zichzelf niet zo veel weerstand. Volgens mevrouw E. de Vos, onderwijzeres van groep 7 van een basisschool in Den Haag en al 36 jaar werkzaam in het onderwijs, is de nieuwe spelling niet moeilijker uit te leggen dan de oude. ‘Sommige regels zijn zelfs logischer en liggen dichter bij de vreemde talen, bijvoorbeeld de k's die een c worden in woorden als produkt en insekt.’ Ook op andere basisscholen zijn zulke geluiden te horen. Een groepsleerkracht van een school in Purmerend: ‘Ik denk dat de veranderingen binnen een jaar opgepikt zullen worden door de leerlingen.’ Toch is er, zo wordt erkend, zeker ook een probleem: hoe leg je kinderen die al een aantal jaren spellingonderwijs achter de rug hebben uit dat het nu anders moet?

En natuurlijk zit er aan de kwestie ook een financiële kant. De gemiddelde ‘looptijd’ van een lesmethode is 10 tot 15 jaar, dus zullen veel scholen eerder dan gepland nieuwe boeken moeten aanschaffen - niet alleen nieuwe taalmethoden, maar ook andere lesboeken en computerprogramma's. Een woordvoerder van het Ministerie van Onderwijs ziet dat anders. Hij wijst erop dat de spellingwijzigingen minimaal zijn. ‘De nieuwe spelling hoeft daarom voor scholen geen reden te zijn om vervroegd een methode te vervangen. En er zijn dus geen extra fondsen voor beschikbaar.’

Bronnen: NRC Handelsblad, 7-12-1995; Nieuwe Noordhollandse Courant, 29-1-1996

Zo gezegd

‘De dichter of schrijver heeft in ons Kleine Land aan de Grijze Zee geen plaats in de cultuur en beïnvloedt op geen enkele wijze de taal.

(Het werk van de Engelse dichter John Milton, die zijn Paradise Lost schreef na lezing van Vondels Adam In Ballingschap, is voor iedere Engelsman nog even leesbaar en begrijpelijk als drie eeuwen geleden.)

Het hedendaagse Nederlands is geen volwaardige taal meer, doch een jargon, waaraan voortdurend nieuwe woorden worden toegevoegd die niets betekenen.’

Gerard Reve in Zondagmorgen zonder zorgen. Amsterdam, Uitgeverij L.J. Veen, 1995

‘Allochtone ouders kunnen het best een basisschool voor hun kind zoeken die veel belang hecht aan onderwijs in rekenen en taal en die zorgt dat hun kind presteert. Als die school dan geen onderwijs in eigen taal geeft, moeten ze dat voor lief nemen.’

Stelling proefschrift M. Weide, Rijksuniversiteit Groningen

‘Wat politici precies willen aangeven als ze zeggen een beleid, een maatregel, een bezuiniging, een wet, een referendum, een voorstel of een tegenbod te willen “aansturen” is me nooit helemaal duidelijk geworden, maar uit alles kan ik afleiden dat ze niet ergens op aan willen sturen. Ik geloof zelfs dat we eerder van het tegendeel moeten uitgaan.’

Jan Blokker in de Volkskrant, 20-2-1996

Taalvraagbaak op Internet

Wie taalvragen heeft, kan de Taallijn bellen, of de Taaladviesdienst van Onze Taal.

Sinds november vorig jaar kan het ook anders: via Internet. Bij de ‘Taal-Vraagbaak’ (http://www.xxlink.nl/coops/vraagbk.htm) kunnen via e-mail taalkwesties worden voorgelegd aan een aantal deskundigen. Initiatiefnemer Anton Coops: ‘We zijn professionele tekstschrijvers, maar dit doen we er voor de lol bij op onze Website, zonder commerciële bedoelingen.’ De Taal-Vraagbaak beantwoordt praktische vragen, maar gaat ook in op meer ‘beschouwelijke’ kwesties. De nieuwe spelling is zo'n kwestie. Om de nieuwe dienst uit te proberen, stelde het tijdschrift Computer Info de volgende vraag: ‘Beste Taal-Vraagbaak, moeten we ons nou iets aantrekken van die nieuwe spelling of niet?’ De volgende dag lag er dít antwoord in de mailbox: ‘Nee hoor, er is niets aan de hand. Doe waar je zin in hebt, dat doen de taalprofessoren ook.’

Bron: Computer Info, februari 1996

[p. 103]

Jacobse en Van Es in de reclame

Wie plat Haags praat is onbetrouwbaar. Dat is tenminste de indruk die je uit de reclame krijgt. Neem nu de radio-advertenties van de FOGAC, de Federatie van Ondernemers in het Schilders-, Afwerkings- en Glasbedrijf. In een van de spotjes klaagt een mevrouw dat haar pas aangebrachte behang scheef hangt. In vet Haags verzekert de schilder haar dat dat ‘vanzelf weer bijtrekt’, waarna een stem - in keurig Nederlands - uitlegt dat zo'n situatie zich bij een erkend schildersbedrijf niet voordoet.

Het Haags wordt wel vaker gebruikt om enigszins louche types uit te beelden. Volgens het reclamebureau dat de schildersadvertentie bedacht, heeft dat veel te maken met het ‘Koot en Bie-effect’. ‘Die hebben destijds met Jacobse en Van Es twee types gecreëerd die nog steeds niet vergeten zijn. En daar kun je in de reclame mooi op inspelen’, aldus de reclamemaker.

Ook het Utrechts blijkt heel geschikt te zijn om het dubieuze karakter van bepaalde reclamepersonages te benadrukken. Zie de ‘Foutje bedankt’-campagne voor Reaal Verzekeringen. Daarin probeerde Rijk de Gooyer in smeuïg Utrechts telkens zijn verzekeringsagent op te lichten, wat even zo vaak mislukte. Want in de reclame zijn mensen die plat praten vaak niet alleen onbetrouwbaar, maar ook dom.

Dat het ook andersom kan, bewijst Sonnema Beerenburg. In de reclamespotjes voor dat drankje wordt Fries gesproken, met de Nederlandse vertaling erbij. Voor al die domme Hollanders die geen Fries kennen.

Bron: De Limburger, 2-1-1996

Minder uren voor Nederlands

De kans bestaat dat het aantal uren voor het vak Nederlands in de bovenbouw van havo en vwo flink wordt teruggebracht. Een ‘stuurgroep’ die staatssecretaris Netelenbos van Onderwijs adviseert, heeft voorgesteld om de havo-leerlingen in de laatste twee jaar 400 studie-uren aan Nederlands te laten besteden, en het vwo 480 uren in de laatste drie jaar. Volgens de Vereniging van Leraren Levende Talen betekent dat een vermindering van 25 tot 50 procent. De vereniging vindt dat onaanvaardbaar en spreekt van ‘schade aan het moedertaalonderwijs’. Ze vreest dat literatuuronderwijs, poëzie en schrijfvaardigheid ‘het loodje leggen’. Voorzitter K. van der Ven: ‘Voor Nederlandse literatuur is op de havo nu 298 uur ingeruimd, op het vwo 488. Daar blijft in de plannen slechts 140, respectievelijk 168 uur van over.’

Bron: de Volkskrant, 20-2-1996