Onze Taal. Jaargang 65

[p. 45]

De spellingherziening: een wensdroom

Corriejanne Timmers - Den Haag

Uit de vergelijking van het Groene Boekje en de grote Van Dale is gebleken dat de verschillen verder gaan dan alleen de schrijfwijze van een (fors) aantal woorden. Besloten is dan ook dat de bij de nieuwe spelling betrokken partijen binnenkort samen om de tafel gaan zitten. Wat hebben zij zoal te bespreken?

Om de bespreking tot een succes te maken, moet vooraf voldaan zijn aan de volgende voorwaarden:

a)	De Taalunie krijgt (als uitvoerend orgaan) van het Comité van Ministers toestemming om alsnog enkele spellingregels te herzien.
b)	Partijen verklaren zich bereid elkaars beste keuzen over te nemen, zowel wat de regels als wat de uitwerking ervan betreft.
c)	Na bereikte overeenstemming worden zowel het Groene Boekje als de grote Van Dale (en de Spellinggids) herzien; het (herziene) Groene Boekje wordt geaccepteerd als autoriteit en als basis voor woordenboeken en woordenlijsten.

Dan kunnen de vergaderstukken worden verzonden. Op de agenda staan de volgende twee hoofdpunten:

1)	Inventarisatie spellingregels die toegevoegd en/of geherformuleerd (aangescherpt of verduidelijkt) moeten worden.
2)	Vaststellen aandachtspunten voor correctie/eindredactie Woordenlijst.

Toelichting

Ad 1) toevoeging/herformulering spellingregels in de Leidraad

a)	ontbrekende, maar in de Woordenlijst kennelijk toegepaste regels toevoegen (of de woorden waarop die regels zijn toegepast, schrappen), zoals voor: - de tussen-n in afleidingen: zede(n)loos, koste(n)loos (in het Groene Boekje (GB) zonder tussen-n). - oorspronkelijk vreemde samenstellingen en woordgroepen: lowbudget (GB) of low budget (Van Dale)? - het accent in oorspronkelijk Franse woorden: condoléance of condoleance, surséance of surseance (in het GB beide zonder accent)?
b)	de tussenletter -n- - de notie ‘ongewenst woordbeeld’ nader definiëren: waarom is zonnenschijn on gewenster dan pannenkoek en waarom is paddenstoel minder acceptabel dan ruggenprik? - hoofdregels vereenvoudigen. - uitzonderingscategorieën toetsen op relevantie en zo nodig vereenvoudigen: bijvoorbeeld dubbel-meervoudregel (GB: geen n als het eerste deel (ook) een meervoud heeft op s) versus Van Dale-regel (geen n, tenzij het eerste deel een persoon aanduidt); overwegen of deze regel wel echt nodig is: waarom is geboortendatum (met n) ongewenster dan secondelang (zonder n)? - aantal uitzonderingscategorieën verminderen en zo nodig vervangen door kort lijstje met uit te zonderen woorden: bijvoorbeeld kakebeen, kinnebak in plaats van ‘het eerste deel is een lichaamsdeel en het geheel is een versteende samenstelling’.
c)	de tussenletter -s- - keuzevrijheid afschaffen: groepsfoto versus groep(s)taal. - de samentrekkingsregel vervangen door het beginsel van vormovereenkomst (zie Leidraad, p. 18): stationsstraat op grond van stationsweg in plaats van station(s?)- en kerkstraat.
d)	het liggend streepje - regels voor het gebruik van het liggend streepje na bepaalde voorvoegsels herformuleren/verduidelijken (termen als ‘engverbonden voor- of nabepaling’ en ‘doorgaans’ vermijden) of veranderen op basis van vergelijking GB en VD, en ontbrekende voorvoegsels zoals non, interim en concept toevoegen. - regel voor afgeleide aardrijkskundige namen herformuleren op grond van vergelijking woordenbestanden Groene Boekje en Van Dale: Indogermaans versus Anglo-Amerikaans (GB) resp. Indo-Germaans en Anglo-Amerikaans (VD).
e)	vervoeging oorspronkelijk vreemde werkwoorden - geen dubbelspelling op grond van uitspraakvariatie invoeren, zoals golfen-golfde-gegolfd naast golfen-golfte-gegolft; uitspraakvarianten als [assessoires] naast [aksessoires] en [prozent] naast [prosent] leiden immers evenmin tot dubbelspellingen.

Ad 2) correctie/eindredactie Woordenlijst

a)	Vooraf dient het opnamebeleid heroverwogen te worden: - alleen woorden opnemen die spellingproblemen kunnen opleveren (d.w.z. minder samengestelde woorden). - opnamecriteria voor aardrijkskundige namen en daarvan afgeleide woorden herzien. - opnamecriteria voor afkortingen, al dan niet als onderdeel van afleidingen en samenstellingen, herzien op basis van vergelijking Groene Boekje en Spellinggids.
b)	ontbrekende meervouden, vrouwelijke beroepsnamen, werkwoordstijden en afgeleide vormen van bijvoeglijke naamwoorden toevoegen.
c)	complete Woordenlijst controleren op consequente toepassing van de regels.
d)	complete Woordenlijst controleren op veranderde schrijfwijzen ten gevolge van herziening regels.
e)	woordgroepen, zoals in werkgeverskringen en op de bonnefooi opnemen bij het hoofdwoord (werkgeverskringen resp. bonnefooi) in plaats van alfabetisch op het eerste woord (in resp. op).
f)	schrijfwijze bastaardwoorden/vreemde woorden zo nodig herzien op basis van vergelijking Groene Boekje/Van Dale: shockeren of choqueren, tamboer-maître of tambour-maître.
g)	complete Woordenlijst controleren op juiste plaatsing afbreektekens; bijvoorbeeld geen afbreektekens in eenlettergrepige woorden als cheque, bridge, cake, race.
h)	complete Woordenlijst controleren op fouten als jeuig, prodemocratisch, crossen-crosste-gecrosst, housen-housede-gehoused (op grond van de (eigen) regels zou dit moeten zijn: jeuïg, pro-democratisch, croste-gecrost, houste-gehoust).

Zo zou het kunnen gaan en zo zou het toch nog goed kunnen komen.