Onze Taal. Jaargang 64

[p. 162]

InZicht
Nico Groen & Erik Viskil

InZicht licht u in over nieuwe boeken, congressen en lezingen in taalkundig Nederland. Vermelding in deze rubriek betekent niet dat de redactie ze aanbeveelt.
Voor een zo volledig mogelijk beeld hebben wij ook uw hulp nodig. Weet u iets waarvan u denkt dat het in deze rubriek thuishoort, laat het ons dan weten!
Verschijningsdata en prijzen onder voorbehoud.

● Heet van de naald!

In Om maar eens een cliché te gebruiken belicht de journalist, publicist en vertaler Ed van Eeden het cliché in al zijn verschijningsvormen. Hij laat onder meer zien wanneer wij clichés gebruiken en wanneer ze zinvol zijn. Verder plaatst hij een aantal veelgebruikte clichés in hun context en draagt hij alternatieven aan.

Om maar eens een cliché te gebruiken. Over de platgetreden paden van de taal wordt uitgegeven door Aramith en kost f 24,90.
ISBN 90 6834 162 6
Het boek verscheen eerder, in 1992, bij Waterland van Wezel.

● Multatuli

In het jaar waarin Eduard Douwes Dekker 175 zou zijn geworden, werden niet alleen de laatste twee delen van zijn Volledige werken gepubliceerd, maar verschijnt ook een omvangrijk naslagwerk over zijn leven en werk: de Multatuli-encyclopedie. Ter voorbereiding van deze encyclopedie verzamelde K. ter Laan ruim dertig jaar lang vele duizenden gegevens over de schrijver en diens romans, toneelstukken, beschouwingen en brieven. Doordat veelvuldig verwezen wordt naar plaatsen in de Volledige werken, kan het boek gebruikt worden als register op deze uitgave. Veel artikelen bevatten citaten uit Multatuli's werk.

De Multatuli-encyclopedie wordt uitgegeven door Sdu Uitgeverij Koninginnegracht en kost f 59,50.
ISBN 90 12 08181 5

● Oudertaal

De taal die ouders bij de opvoeding van hun kinderen gebruiken, is volgens de psycholoog Wouter Schoonman geen gewoon Nederlands. In Omdat ík het zeg!, een boek over ‘oudertaal’, merkt Schoonman op dat een volwassene die tot een kind spreekt, aparte uitdrukkingen gebruikt die tegen volwassenen niet gebruikt kunnen worden. Hij geeft enige honderden voorbeelden van dit specifieke taalgebruik, zoals ‘Een stoel heeft vier poten!’, dat gezegd wordt tegen een op een stoel wippend kind, of ‘Kindertjes die vragen worden overgeslagen’. Behalve psycholoog is Schoonman taalliefhebber, wat eerder tot uiting kwam in publikaties als Autotaal en Killroy was here.

Omdat ík het zeg! Over oudertaal wordt uitgegeven door Aramith en kost f 17,90.
ISBN 90 6824 161 8

● Vlaams

De taal van Vlaanderen is Vlaams en niet Nederlands. Dat schrijft Charles Vanderhaegen, die dat tracht aan te tonen met een reeks brochures die de titel De Vlaamse taal dragen. Tot op heden zijn er vijf brochures verschenen, waarin de auteur zijn standpunt toelicht en ook het bewijs levert voor zijn stelling. In de eerste brochure wordt de erkenning bepleit van een Vlaamse standaardtaal. De tweede en derde brochure zijn Vlaams-Nederlandse woordenboekjes. De vierde laat zien hoe verschillend Nederlands en Vlaams wel zijn. De vijfde brochure ten slotte geeft een geschiedkundig overzicht van de perikelen die de Vlaamse taal de laatste tweehonderd jaar heeft gekend.

De brochures kosten f 11,- of 200 BF per stuk; bij internationaal betalen dient u rekening te houden met de bankkosten. De uitgaven kunnen schriftelijk of telefonisch besteld worden bij:
Charles Vanderhaegen
Kortrijkse Steenweg 1121
9051 St.-Denijs-Westrem, België
Tel./fax: [phone]

● Surinaams

De taal die door de meeste Surinamers gesproken wordt, is het Sranantongo. De basis voor deze taal werd gelegd in de 15de eeuw, in West-Afrika. In het huidige Sranantongo zijn invloeden te bespeuren van het Engels (vooral grammaticale sporen), het Portugees, het Nederlands, verschillende Indianentalen en het Chinees, Javaans en Hindoestaans.

In Surinaams van de straat (Sranantongo fu strati) verklaart de musicoloog-componist Ronald Snijders de woordenschat van het Sranantongo. Hij geeft van elk woord de belangrijkste betekenissen en laat bovendien zien hoe de woorden in zinsverband gebruikt kunnen worden. Aan de woordenlijst gaat een inleiding vooraf waarin de geschiedenis, de uitspraak en de schrijfwijze van de taal besproken worden. Uit de woordenlijst blijkt dat Nederlanders moeten oppassen bij het interpreteren van het Sranantongo: gevaarlijk betekent bijvoorbeeld ‘geweldig’, en pietje is geen naam maar een aanduiding voor ‘piemel’.

Surinaams van de straat (Sranantongo fu strati). Een lexicon van alledaags Surinaams is verschenen bij Prometheus en kost f 19,90.
ISBN 90 5333 282 0

● Drs. P

Bejaard melkvee is de nieuwe dichtbundel van Drs. P, louter gevuld met oud (maar nog niet eerder gepubliceerd) werk. De bundel bestaat uit twee delen: ‘Beknopte bijzondere natuurkunde van den gezonden mensch’ en ‘Middelpracht en eeuwse praal’. Het tweede deel is interessant voor wie belangstelling heeft voor de techniek van het dichten: Drs. P zet bij elk gedicht kort uiteen wat het zo aardig of aantrekkelijk maakt. Daarbij gaat hij veelvuldig in op rijmschema's.

Bejaard melkvee is verschenen bij Ars Scribendi en kost f 24,50.
ISBN 90 72718 97 6

[p. 163]

● Dialecten

In 1895 hield het Aardrijkskundig Genootschap een dialectenquête. De honderdste verjaardag van dat onderzoek was voor de Stichting Nederlandse Dialecten aanleiding voor een nieuwe enquête, die antwoord moest geven op de vraag ‘Is het echt zo dat de dialecten verdwijnen?’ De bundel Dialect in beweging bevat de beschrijving en de resultaten van dit grootscheepse onderzoek, dat in 1994 van start ging met een schriftelijke vragenlijst in 22 regionale dagbladen en dat 10.000 reacties opleverde.

Dialect in beweging. 100 jaar na de enquêtes van Willems en Aardrijkskundig Genootschap, deel 3 in de reeks ‘Het dialectenboek’, is verschenen bij de Stichting Nederlandse Dialecten en kost f 25,-.
ISBN 90 73869 03 X

● Nederlands van Nu

Aflevering 1 van Nederlands van Nu 1995 is geheel gewijd aan het taalcongres dat de Vereniging Algemeen Nederlands hield op 19 november 1994 in Kortrijk. De ‘handelingen’ van het congres ‘Humor in het Nederlands’ bevatten de voordrachten over humor in Nederlands proza, in de poëzie, in de politiek en in de journalistiek. Het tijdschrift sluit af met de lezing van Drs. P over humor in de Nederlandse taal.

Een abonnement op Nederlands van Nu kost Bfr. 650/f 37,50 en is te verkrijgen bij de Vereniging Algemeen Nederlands, Kardinaal Mercierplein 1, B 2800 Mechelen. Betaling vanuit Nederland via girorekening 3992897 t.n.v. VAN, Mechelen.