Onze Taal. Jaargang 62

Familienamen met de puntjes op de i

Frits Rekké - Hilversum

‘Roël is de naam en niet Roel!’ Een naam wordt gevoeld als een deel van onszelf. Ruim vijf jaar geleden kwam de Stichting Erop of Eronder in het nieuws met haar strijd tegen de schaamteloze slordigheid van veel instellingen bij adressering. De heer Rümçève deed zijn beklag in ‘Keek op de Week’. De heer Rekké blikt terug op enkele jaren actie tegen naamsverbastering.

Een Haags gezelschap van zeven of acht dames en heren vergaderde eind jaren tachtig, begin negentig vrijwel maandelijks. Dit gezelschap, de Stichting Erop of Eronder, schreef brieven naar de overheid, naar machtige instellingen als banken, verzekeringsmaatschappijen en naar de PTT, bestookte met publikaties de landelijke dagbladen, en liet van zich horen op radio en beeldbuis om zijn problematiek kenbaar te maken. Het wilde die ‘machtige’ lichamen bewegen de computerprogramma's en adressenbestanden zodanig bij te stellen dat de familienamen (en zo ook de voornamen) voortaan correct uit de bestanden zouden rollen. Dus voorzien van accent aigu, accent grave, accent circonflex, umlaut en cedille.

● Geen rijbewijs

Tienduizenden leesteken-naamdragers hebben wekelijks te lijden onder de stelselmatige verbasteringen van hun naam door officiële instanties en

[p. 169]

direct-mail-bedrijven. Die bedrijven beseffen niet welke schade zij aanrichten. Het weglaten van leestekens kan zelfs leiden tot vervelende procedures bij het uitkeren van pensioenen, problemen bij de afgifte van rijbewijzen en paspoorten, ja, zelfs tot problemen met het opnemen van geld bij buitenlandse banken.

Wie niet met het probleem te maken heeft, zal het misschien een zorg zijn. ‘Onze Taal’ gaf vijf jaar geleden,

‘Het is vooralsnog niet mogelijk om u een Medicard te verschaffen met uw juiste familienaam. (...) Maar de leestekenstrijders vechten door!’

tot veler tevredenheid, aandacht aan de zaak. Talloze ingezonden artikelen, verhalen en interviews door nieuwsgierig geworden journalisten, zijn er inmiddels bovenop gelegd.

Even leek het erop dat er een landelijke doorbraak zou komen, mede door de interesse van radio en tv. Samen met bestuursleden van de stichting verschenen bijvoorbeeld de Hilversumse heren Serré (Coen Serré dus, eertijds bekend Vara-omroeper) en Serné op tv. De organisatie van leesteken-naamdragers bleef klein, maar vocht door. Met het geringe aantal actievoerders bleek na verloop van vijf, zes jaar echter dat het vechten was tegen de bierkaai van de machtige instellingen, die pas ordentelijke correspondentie voeren als een betrokkene (weer eens) aan de bel trekt.

● Boetekleed

Een korte bloemlezing uit het archief van de stichting: ‘Ook wij onderschrijven de noodzaak van een correcte vermelding van namen. De technische problemen die ons daarvan nu nog in te veel situaties afhouden, zijn echter niet gering in omvang. Desondanks hebben wij er vertrouwen in dat wij annex aan bepaalde, lopende automatiseringsontwikkelingen op aanvaardbare termijn recht kunnen doen aan hetgeen de Stichting Erop of Eronder nastreeft.’ Aldus een aardig briefje (6-3-1991) van het hoofd Marketing Support Particulieren, Rabobank Nederland. De Rabobank in Heemskerk schreef aan de heer Rabe (pardon Rabé) een jaar of vijf geleden: ‘Bij het personaliseringssysteem, met behulp van een computer, kan namelijk uitsluitend gewerkt worden met HOOFDLETTERS zonder verdere toevoegingen. Wij hebben begrip...’, enzovoort.

Maar de Stichting Erop of Eronder boekte niettemin succes bij PTT-Telecom met het wél laten vermelden van leestekens in de meeste districten van de telefoondienst. Die verbetering kwam tot stand door de achternaam met een hoofdletter te laten beginnen en vervolgens kleine letters te gebruiken (dus niet REKKE, maar Rekké). De stichting kreeg van de Postbank te horen dat ook daar aan een verbetering van de bestanden werd gewerkt.

De NUTS-AEGON-ziektekostenverzekering schreef mij in het voorjaar van 1991: ‘Het is vooralsnog niet mogelijk om u een Medicard te verschaffen met uw juiste familienaam. In de loop van 1991, begin 1992 zullen bij de NUTS-AEGON nieuwe computers in gebruik worden genomen waarbij het WEL MOGELIJK ZAL ZIJN buitenlandse leestekens in namen en adressen te vermelden.’ Het is inmiddels februari 1993; ik heb nog geen verbetering gemerkt, en dat wederom aan de ziektekostenverzekering van NUTS-AEGON geschreven.

De dossiers van het groepje Haagse actievelingen puilen uit. We blijven protesteren, want het is met pc's al jarenlang goed mogelijk alle gewenste leestekens te plaatsen. Zo af en toe komen we nog bij elkaar om de stand van zaken door te nemen. Voor groot en indrukwekkend actievoeren heb je echter geld nodig. Een paar duizend gulden in kas zet geen zoden aan de dijk. Maar de leestekenstrijders vechten door voor de puntjes op de i!