Onze Taal. Jaargang 62

[p. 48]

Beeldenstorm
De taal van de weerman

Nol Hell - Nijmegen

De weerman in een dagblad kan zich niet, zoals zijn collega's Erwin Kroll en Peter Timofeeff, bedienen van een rijkgeschakeerde handgebarentaal om zijn weerbericht kracht bij te zetten. Hij is aangewezen op zijn tekst. Hoe proberen weermannen hun weerberichten boeiend te maken?

Weermannen die dagelijks in dagbladen het te verwachten weer bespreken, doen hun best saaiheid in hun voorspellend proza te vermijden. Vooral als het weer zelf saai is, zet de weerman stijlfiguren in om zijn bericht wat spannender te maken.

Gedurende een aantal maanden heb ik een hoeveelheid wonderlijke bloemen uit de prozatuin van onze regionale weerman geplukt, en dat leidde tot de volgende verzameling.

● Luie depressies

Natuurverschijnselen krijgen vaak menselijke eigenschappen toegedicht. Het weer wordt dan als mens voorgesteld (antropomorfismen):

De zon had een baaldag genomen

...	was al vroeg uit de veren
...	maakte extreem veel overuren
...	was de grote verliezer
...	gaf spaarzame knipogen
...	mocht bijkomen van de overdadige inspanning
...	zette een fraaie dag op het menu

Depressies namen een rustdag

...	waren stevig uit de kluiten gewassen
...	houden kermis in de Middellandse Zee
...	hebben het boven ons land best naar de zin
...	hebben de nodige ambities
...	hebben weinig inspiratie voor het zaaien van onrust
...	koesteren aspiraties voor een bezoekje aan de Alpen
...	trekken braaf hun baantjes
...	zijn uiterst lui

Een hogedrukgebied heeft uitbreidingsplannen

...	maakte er een wervelende show van
...	steekt vanuit Rusland een tong uit
...	heeft weinig zin in regenachtige avontuurtjes
...	blijft de lakens uitdelen
...	neemt de dienst over
...	wil een vinger in de pap houden
...	had plotseling wel belangstelling voor Scandinavië

De temperatuur zette een stapje voorwaarts

...	kon aan een positief avontuurtje beginnen
...	eiste een duidelijke hoofdrol op

En verder:

-	De atmosfeer zal vandaag nog enigszins verkouden blijven
-	Het winterseizoen staat te trappelen van ongeduld
-	De koude laag zal fors tegenstribbelen
-	De twee drukstijgingen lijken een huwelijk te sluiten en willen zich nestelen in de Duitse Bocht
-	Een tweede kern legde een lopertje uit

● Meteorologie is oorlog

In een belangrijk deel van de verzameling is de beeldspraak ontleend aan oorlogvoering en sport:

-	Een ijzersterk hogedrukbastion gaat zich in de strijd werpen
-	De depressies gaan dit weekeinde niet in de aanval
-	Een hogedrukbolwerk laat de depressies afdruipen
-	Die luchtstroom gaat de temperatuur een forse dreun geven
-	Een noordwestelijke stroming wordt op ons afgevuurd
-	De drogere lucht ging als winnaar over de streep
-	Lichte buien deelden plaagstootjes uit
-	Koning Winter heeft misschien enkele schijnaanvalletjes voor ons in petto, alvorens definitief toe te slaan
-	De Russische Beer werd losgelaten en de diepvrieskou veroverde met grote snelheid de hele Balkan

Ten slotte ontleent de weerman beelden aan vervoermiddelen en machinerie:

-	De wind ging aan de ketting
-	Het systeem gaat eerst bij Engeland voor anker
-	Een krachtig hogedrukgebied gaat als dynamo fungeren
-	Boven Scandinavië is de diepvrieskast opengezet
-	De herfstmachine draait op volle toeren
-	De motoren van een volgende depressie draaien al warm
-	Een depressie fungeert als trekpaard voor ijzige stromingen
-	Het licht voor winterkou gaat niet automatisch op groen

● Beeldbreuk

Opmerkelijk vind ik ook de volgende zinnen, waarin de beeldspraak enigszins ‘overspannen’ aandoet:

-	Een geweldig oproer leidt tot de geboorte van depressies
-	We krijgen bezoek van een loot van het machtige moederdepressiesysteem
-	Gisteren rolde een zware onvoldoende uit de bus
-	De regenmeters deden goede zaken
-	De thermometer zou wel eens fors onderuit kunnen glijden
-	Uitspattingen in positieve zin van de kwikdraad
-	Nat was het in Vlissingen, dat 15 mm in zes uur om de oren kreeg
-	De barometers zwellen aan en het kwik zal een veer moeten laten
-	Uit die hoek kan geen sterke ijsvloer op poten gezet worden

Ik moet bekennen dat ik dagelijks vol verwachting uitkijk naar onze regionale weersverwachting.