Onze Taal. Jaargang 59

Auteurs of lezers sparen?

Redactie Onze Taal

Het artikel van de heer Sassen geeft ons aanleiding uit de doeken te doen hoe de redactie van Onze Taal handelt met binnengekomen kopij. Allereerst moet worden vastgesteld dat in het algemeen voor een redactie de te volgen procedure verschilt per tekstsoort.

Een poëzieredacteur zal zich wel twee keer bedenken voor hij een letter wijzigt in de hem toevertrouwde gedichten, terwijl een eindredacteur van een blad als Time de vrije hand moet hebben bij het herzien, inkorten en aanpassen van bijdragen. Wij beperken ons nu verder tot een tijdschrift waar we verstand van hebben: Onze Taal. Onze Taal ligt, als tijdschrift met een voorlichtend, populair-wetenschappelijk karakter, tussen deze extremen in. Wanneer een lezer een artikel in Onze Taal onder ogen krijgt, is er vaak al heel wat aan gesleuteld. Een veelvoorkomende procedure is de volgende. Een auteur levert een bijdrage; de redactie wijst de auteur op lacunes, onduidelijkheden, interessante aspecten die ruimere aandacht verdienen, en op grond van dit alles schrijft de auteur een tweede versie. Deze versie wordt vaak iets ingekort, hier en daar wordt de zinsbouw veranderd, spelling en interpunctie worden zo nodig aangepast aan de regels van het Nederlands.

Is deze werkwijze een immorele ingreep in het geestelijk eigendom van de auteur? Gaat de redactie op de stoel van de auteur zitten? Wij vinden van niet. Een goed artikel is in de meeste gevallen het resultaat van een gedachtenwisseling, waarbij de bijdrage van verschillende paren goedgetrainde ogen (en pennen) onontbeerlijk is.

Het is goed op deze plaats te benadrukken dat een verzoek tot herschrijving geen bewijs van onvermogen is; de ervaring leert dat de eerste versie zelden de beste is. Natuurlijk zijn er auteurs die bezwaar maken tegen onze bemoeienissen, maar verrassend vaak laten ze weten de redactionele ingrepen bij nader inzien te waarderen.

In onze opvatting zijn inhoud en vorm nauw verstrengeld; ze komen grotendeels gelijktijdig tot stand en een dialoog kan daarbij helpen. Onze omschrijving van redigeren komt overeen met de door de heer Sassen geformuleerde omschrijving van bewerken. Los van de keuze voor de passende term komt onze mening vooral neer op het volgende. De heer Sassen vermoedt dat een redactie die artikelen bewerkt, zonder kopij komt te zitten; wij vrezen dat een tijdschrift met onbewerkte artikelen zijn lezers verliest.