Onze Taal. Jaargang 58

[p. 85]

Megasuperlatieven
Rob van der Burg - Groningen

In onze hyperhectische tijd, waarin woorden als supermacht, supermarkt, superheffing en superbenzine reeds superingeburgerde begrippen zijn, wil ik graag een bescheiden greep doen uit wat ik zou willen noemen de ‘megasuperlatieven’, die mij in enkele weken tijds uit de diverse media om mijn hyperontvankelijke oren vlogen.

Terwijl diverse beleidsterreinen in de politiek van superbelang zijn, uitte minister Deetman een supergotspe en ontpopten de ministers Braks en Nijpels zich helaas tot superslakken.

Voorts kennen we sinds kort de megayup, een jonge superrijkaard; wellicht is hij een superspeculant, verwikkeld in een mega-overnamegevecht op de New Yorkse beurs met het oog op superrendement. Natuurlijk maakt hij hierbij dankbaar gebruik van een supercomputer met megachips.

Naast een mammoetparochie en supersterke lijm mogen wij ons binnenkort verheugen op de megabus (lange autobus) en een supergat (15 kilometer diep gat in Duitsland) - het laatste niet te verwarren met een superholte (een holte in het heelal).

In maxi-megaformaat

Het Koninklijk Concertgebouworkest ontving onlangs een Edison in maximegaformaat - een topzwaar kleinood voegde de journalist Roland de Beer eraan toe teneinde alle misverstanden bij voorbaat uit te sluiten.

Ook de terminologie in de popmuziek laat zich niet onbetuigd. Is een ‘ster’ al een ‘persoon die op een bepaald gebied schittert of uitblinkt’ (Van Dale), parallel met het begrip supernova zijn wij sinds enkele jaren gezegend met supersterren en - ons geluk kan niet op - zelfs met megasterren. Slechts deze laatsten behoren vanzelfsprekend tot die zeldzame uitverkorenen der aarde die mogen optreden op megafestivals en megapopfestijnen. En naast ‘een super-eminent goddelijk niets’ (Verhoeven over Plato) kennen wij tenslotte nog ‘het gigantische Meta-Maxi-Maxi-object van Jean Tinguely’. Als dit niet metareusachtig is...

Een korte tijd geleden werd de Nederlandse samenleving wreed opgeschrikt/blij verrast met een nieuwe verschijning aan het megasuperlatieven-firmament: de komst van Super-zuivelprodukten van de Unigrolevensmiddelengroothandel, te koop in onder andere Superwinkels. Blij verrast bleek in ieder geval niet de Nederlandse Melkunie: in paniek overwoog deze organisatie zelfs juridische stappen tegen het gebruik van een dergelijke allesverpletterende naam. Voorts kwam de Superunie-inkoopcombinatie in het nieuws en probeerde het aardappelfront een graantje mee te pikken met het superbintje.

Amper bekomen van de schok vanwege het maxi-proces tegen 456 mafiosi, bleek een door supertoplieden in stilte voorbereide megafusie tussen NDU en Perscombinatie voor de deur te staan, wat zou leiden tot een superconcentratie van Nederlandse dagbladen. Terwijl de uitkomst der inspanningen van deze ‘architecten van de megadeal’ nog niet geheel duidelijk was, bracht een andere superondernemer (tycoon, magnaat) een megabod uit op een mammoetbedrijfen besloten vijf ziekenfondsen tot een monsterfusie. Intussen ging DSM superbeveiligd naar de beurs.

Supertruttig

Een mammoetconcern als Philips, altijd op jacht naar mammoetorders, hield zich bezig met een megaproject voor de ontwikkeling van megabitchips. En passant ontwikkelde het concern een superscreen (tv-beeldbuis) waarop we intens kunnen genieten van Engelse humor-giganten, een mammoet-opera (bijvoorbeeld Wagners ‘Der Ring des Nibelungen’), superflip (tv-spel) of een supertruttig produkt als de nieuwe speelfilm van Pippi Langkous. Of van de mega-acts van megasterren (popmuziek), begeleid door supergitaristen en supersexy of superchique dameskoortjes. Of van een superderby (voetbal), van de supervorm van Boris Becker tijdens een Superseriestoernooi (tennis) of van de supersterren van het Amerikaanse worstelen.

En niet te vergeten Super Channel.

Degene aan wie al dit moois niet is besteed, kan zich altijd nog vermeien met de supermonsterdoorlopers van Denksport of supersnel reageren voor de superbonusprijs in een prijzenfestival van Reader's Digest. En wie weet, hebt u wel supergeluk, kunt u zich met superkorting via een reisreus (grote touroperator) wel uit de voeten maken met een mammoet-cruiseschip, een superzwaar vliegtuig, een supersonisch of zelfs hypersonisch vliegtuig, of desnoods met een supersnelle trein (een supertrein, een superexpres, een superspoor of supersprinter, zie Onze Taal 1, 1989), naar de superwelvarende drukte in München (Rik Zaal). Of vindt u dat maar superburgerlijk (Rik Zaal) en superkitsch?

Naast supergeleiders, supervezels en ‘supersterke cementen’ signaleerden we op de valreep voor toekomstige generaties van Onze-Taallezers tot onze opluchting nog ‘luiers met supercomfort-band’.

Turbotaalfanaten

Ik weet niet hoe het u met zulke ‘megasuperlatieven’ vergaat, maar mijn oren zijn allergisch voor dit soort hyperdemagogische superbombastische mammoetgrootspraak. Maar wellicht is dit slechts een uiterst betreurenswaardige aandoening van supersensitiviteit, om mij maar uitermate eufemistisch uit te drukken. De weerzin die het gebruik van ‘megasuperlatieven’ bij mij opwekt, lijkt op die bij het lezen van de hysterisch juichende commentaren op Amerikaanse paperbacks, die lijken te willen suggereren dat je wel gek moet zijn als je het in je hoofd haalt dat boek niet aan te schaffen. Of op die bij de ongegeneerd luidruchtig schreeuwende televisiereclames die je tot consument proberen te reduceren, die bovendien niet helemaal ‘bij de tijd’ is als je hun voortreffelijke produkten links laat liggen.

Ik vraag me weleens af: wat is hier eigenlijk aan de hand, met zulke megalomane turbotaalfanaten? Is hier sprake van een nieuwe kwaal? Van een supersyndroom?