Taalcuriosa
Hm
Jules Welling - Best
In 1978 kwam de Bezige Bij met de zoveelste ‘Bommel-bundel’ van Marten Toonder; die kreeg de titel ‘Hm’. Bij mijn beste weten was dat toen de enige boektitel zonder klinkers, althans in het Nederlands.
Klinkerloze woorden zijn in onze taal zeldzaam, maar ze bestaan wel. Zelfs de dikke Van Dale geeft er enkele, zoals st of sst, pf en het reeds genoemde hm, maar het zijn echte curiosa in het woordenboek.
Zoals het woord zelf al aangeeft, heeft het Nederlands klinkers nodig om de medeklinkers te laten klinken.
Bij Van Dale kom ik in deze categorie niet verder dan drie letters (sst), maar als ook de afkortingen toegelaten worden, valt het aantal nog wel op te voeren. Het woordenboek geeft voorbeelden van vier letters (s.s.t.t.: salvis titulis = zonder vermelding van verdere titels), vijf letters (h.b.b.h.h.: haar bezigheden buitenshuis hebbend) en zelfs van zes letters (HHKKHH: Hunne/Hare Koninklijke/Keizerlijke Hoogheden), maar daarmee is de koek op.
In de meeste andere talen is het niet anders, maar vanzelfsprekend zijn ook daar uitzonderingen op (anders had ik het onderwerp niet aangesneden).
De taal waarin klinkerloze woorden het meest voorkomen, is het Tsjechisch. De Vlaamse dichter en vertaler Carlos de Vriese deed me de volgende uiterst curieuze zin aan de hand: ‘Strč prst skrz krk.’ Dat is geen klinkerloos woord, maar een klinkerloze zin! Hij verzekerde dat de zin grammaticaal volledig juist is.
Vanzelfsprekend ben ik u de betekenis schuldig. Die luidt: ‘Steek je vingers in je keel’. Wij hebben voor de vertaling twee medeklinkers minder nodig, maar wel negen klinkers...
Auteursrechtelijk beschermd