Onze Taal. Jaargang 57

[p. 44]

[Korte berichten]

□ □ □ □ □ □ □ □

PCUdB

■ Een half ei is beter dan een lege dop. ■ Als wij vroeger een dergelijke bewering aan on- of halfgelovigen wilden verkondigen, zeiden wij als reactie op signalen van on- respectievelijk halfge-loof: Dat is toch zo? ■ Alles is simpeler en sneller geworden en nu hoeven we alleen maar toch? te zeggen, nadat we onze medemens tot de stelling half-eidandop hebben willen overhalen. ■ Ik heb eigenlijk een hekel aan moraliseren, en ik wil ook geenszins de dynamiek van de taal in de weg staan, maar soms heb ik de indruk dat door bovengenoemde fenomenen misschien wel de snelheid, maar niet de duidelijkheid, en indirect dan ook weer niet de snelheid van de communicatie wordt bevorderd. ■ Kortom: moraliseren, nee, dynamiek, prima, toch, misschien wel sneller, maar niet duidelijker, en dus eigenlijk ook niet sneller, de communicatie. ■ Kijkt u eens met een stopwatch hoe lang het duurt voor u in de gaten hebt dat in de direct voorafgaande zin precies hetzelfde staat als in de daaraanvoorafgaande. ■ Tenzij u volslagen aso, depri en buma bent, zult u mij ongetwijfeld gelijk geven. Toch? ■ En al geeft u mij maar een beetje gelijk: halfdandop voor mij. ■ Geeft u als nauwkeurig taalobservator eens een goede verklaring voor het feit dat de zinnen niet kietelen, mij niet kietelen, de postbode niet kietelen steeds onwaarschijnlijker klinken. ■ Als u denkt dat dat komt doordat de zinnen steeds langer worden, hebt u het mis. ■ Tenminste, hoe verklaart u dan dat de zin niet weggaan zonder de postbode lekker even gekieteld te hebben absoluut acceptabel is? ■ J.W. van Doesburgh uit Winnetka - waar dat ook mag liggen -heeft een oneindige zin geconstrueerd die waarschijnlijk onbedoeld, althans als zodanig onvermeld, een mooie aanvulling is op de collectie stapelconstructies die ons in 1987 hebben beziggehouden. ■ De redenering geef ik wat korter weer dan de schrijver hiervan doet. ■ We beginnen met de basiszin: met de door het dankzij de door de uit de door de aan de in de onder de oude eikeboom opgeslagen tent belegde bijeenkomst deelnemende Chinezen gehouden redevoeringen sprekende tevredenheid geïnspireerde feeststemming verhoogde biergebruik gemaakte winst kon het veldje worden aangekocht, waarop de oude eikeboom stond. ■ Deze zin is niet helemaal duidelijk, omdat niemand weet welke eikeboom precies wordt bedoeld. Die eikeboom wordt nu gedefinieerd door de op het met de door het dankzij de door de uit de door de aan de in de onder de oude eikeboom opgeslagen tent belegde bijeenkomst deelnemende Chinezen gehouden redevoeringen sprekende tevredenheid geïnspireerde feeststemming verhoogde biergebruik gemaakte winst aangekochte veldje staande boom. ■ Zoals u ziet is deze definitie circulair: de woordgroep de eikeboom zal steeds vervangen moeten worden door bovengenoemde zinswending. ■ Het aldus ontstane produkt is, naar Winnetkase opvattingen, grammaticaal correct, zij het enigszins aan de lange, in feite oneindige kant. ■ Hoewel ik mijn waardering uitspreek voor de Winnetkase huisvlijt, moet het mij toch van het hart dat de zin niet deugt. ■ Communicatief niet, omdat hij, zoals Van Doesburgh zelf in het begeleidend commentaar toegeeft, nooit aan de essentie toekomt. ■ Het blijft zogezegd een lege dop die zelfs de helft van het ei niet benadert. ■ Grammaticaal niet, omdat naar moderne èn traditionele opvattingen zinnen nu eenmaal niet oneindig zijn. ■ Logisch niet omdat een oneindig doorgevoerde circulaire definitie toch altijd vicieus blijft. ■ Esthetisch niet omdat de zin te weinig persoonlijke betrokkenheid verraadt. ■ Ethisch niet omdat de overheid geen vergaderingen kan goedkeuren waar overdadig bier wordt gedronken. ■ Politiek niet omdat de Oost-West-tegenstelling hier te weinig uit de verf komt. ■ Feministisch niet omdat er geen vrouwen in voorkomen. En zo zouden we kunnen doorgaan. ■ Er blijft alleen de indruk dat het die eeuwig ongedefinieerde eikeboom worst zal wezen, zolang men hem maar niet omhakt. Toch?