De Woordenaar
Meer leedvermaak
J.J. Bakker
IJzeren formules zijn dat toch: de zeispreuk, de Tom Swiftie en - zoals me bleek - ook de leedspreuk. Mijn stukje over die laatste variant riep een lawine van reacties op: 38 personen zorgden samen voor een kleine duizend nieuwe voorbeelden.
Verrassend was de inzending van mr. D.L. Rang uit Asperen, die me een document uit 1940 toestuurde met als aanhef ‘Alles gaat goed, alleen...’ Daaronder enkele tientallen spreuken à la ‘De bananenhandel is de pisang’, en als afsluiting de mooie gedachte ‘Dit alles zal veranderen, als ook de wapenhandelaar inziet dat er geen schot meer in zit.’ De leedspreuk is dus al zo'n halve eeuw oud, en het is grappig om te zien dat diverse historische exemplaren ook nu nog circuleren. Ze zijn vermoedelijk mondeling overgeleverd of, nog waarschijnlijker, ze worden steeds opnieuw bedacht.
Veel leedspreuken zijn nogal voor de hand liggend, en ik taxeer het humorgehalte dan ook aanzienlijk lager dan dat van de Tom Swiftie, een variatie die we eerder behandeld hebben. Dat neemt niet weg dat er genoeg inzendingen overbleven om uit te selecteren. Ik heb gelet op originaliteit, kortheid en vooral de aanwezigheid van leed: ziekte, sociaal ongemak, ontslag, ruzie, geldzorgen, dood, psychopathologie. Daarom moesten op zichzelf aardige creaties als ‘De koerier haalt z'n neus op’ en ‘De schepen vaart uit’ buiten beschouwing blijven.
Hier volgt een selectie, in de vertrouwde alfabetische volgorde. Mijn dank gaat uit naar de inzenders, die ditmaal te talrijk waren om ze bij naam en toenaam te noemen.
| - | De ambtenaar is ontregeld |
| - | De archeoloog moet botje bij botje leggen |
| - | De belastingambtenaar is aangeslagen |
| - | De boeren hebben het land |
| - | De cardioloog houdt zijn hart vast |
| - | De chauffeur is uitgeschakeld |
| - | De conducteur is op zijn retour |
| - | De deken heeft mot |
| - | De dichter kan niet uit de voeten |
| - | De dirigent is van zijn stokje gegaan |
| - | De douanier voelt zich gepasseerd |
| - | De duiker gaat eronderdoor |
| - | De hardloper is zijn baan kwijt |
| - | HERO is ingemaakt |
| - | Hofnar gaat in rook op |
| - | De houthakker kapt ermee |
| - | De inbreker komt er niet meer uit |
| - | De judoka is afgemat |
| - | De kaarsenmaker heeft een druiper |
| - | De kaartspeler kan het wel schudden |
| - | De kapper ligt in scheiding |
| - | De kapper zit met de handen in het haar |
| - | De kassier is uitgeteld |
| - | De klokkenmaker is van slag |
| - | De kolenboer krijgt de zak |
| - | De kraandrijver is afgetakeld |
| - | De krantenwereld is bezorgd |
| - | De kweker zit slecht bij kas |
| - | De leraar staat in het krijt |
| - | De longarts snakt naar adem |
| - | Het medium heeft de geest gegeven |
| - | De neuroloog krijgt de zenuwen |
| - | De onderwijzer wordt overmeesterd |
| - | De oppasser staat voor aap |
| - | De orgelman draait door |
| - | De ornitholoog zit in de nesten |
| - | De parachutist is uitgevallen |
| - | De pastoor ziet er geen heil meer in |
| - | De piccolo kan ernaar fluiten |
| - | De piloot vliegt eruit |
| - | De prostituée kan zich niet staande houden |
| - | De psychiater is ter ziele |
| - | De reder is afgetuigd |
| - | De schrijver heeft er geen zin meer in |
| - | De slager neemt de benen |
| - | De tennisser heeft het net niet gehaald |
| - | De uroloog is uitgepiest |
| - | De veilingmeester is doorgedraaid |
| - | De verpleegster heeft een steek laten vallen |
| - | De violist is van streek |
| - | De visser vangt bot |
| - | De visser moet boeten |
| - | De vuilnisman komt niet meer aan de bak |
| - | De wasvrouw is er geweest |
| - | De wasvrouw strijkt het vaantje |
| - | De zittenblijver is overgegaan |
Auteursrechtelijk beschermd