Onze Taal. Jaargang 55

[p. 115]

ParlemenTaal

C.A. van Beurden en L.J.M. Rutten, parlementsstenografen

Pijnlijk

Als gevolg van de ingewikkelde, archaïsche rechtstaal moet voor de interpretatie van wetten meer en meer teruggegrepen worden op de parlementaire behandeling. Men kan dan òf de Handelingen raadplegen òf zelf het debat bijwonen. Wel, dit laatste kan wel eens tegenvallen. Wat heeft een geïnteresseerde op de publieke tribune aan een fractiestandpunt, als volgt door de spreker - vanaf papier lezend - verwoord:

‘Wanneer mijn fractie hierover een standpunt zou moeten innemen, is zij van mening, dat, gelet op de aard van dergelijke overeenkomsten en die uitgaan boven de nationale wetgeving, wel degelijk een principiële betekenis toekomt en van invloed is en moet zijn ter zake van ditzelfde object tussen partijen gesloten overeenkomsten.’

Als een boer die kiespijn heeft, zal betrokkene 's lands vergaderzaal verlaten. Hij zal echt niet in staat zijn dit fractiestandpunt aan zijn achterban uit te leggen. Gelukkig kan hij nog altijd terugvallen op de Handelingen, waarin het fractiestandpunt ongetwijfeld duidelijker is weergegeven.

Beeldspraak

Gelukkig zijn er politici die zich qua taalgebruik willen onderscheiden. Zij houden van beeldspraak, hun geheugen zit vol met spreekwoorden en zij vinden soms woorden uit die een plaats in Van Dale waard zijn. Zo pleitte een kamerlid eens voor een vereenvoudigde belastingwetgeving, met als doel de wrevelcoëfficiënt omlaag te drukken. Een pluim: een schitterende beeldvondst, een begrip met pit!

Beeldspraak vormt het zout in de pap; het is taal die een glimlach teweegbrengt. Het is goed als politici beeldspraak niet schuwen. Dat het in de hitte van het debat wel eens misgaat, vermag de lol niet te drukken.

Wij noteerden bizarre, leuke beeldspraak. Zet u schrap!

- In de gezondheidszorg liggen de verpleegkundigen altijd aan de achterste mem!

- Het is een kakofonie van papier die op je neerdwarrelt!

- Met onwillige honden is het kwaad kersen eten!

- Het gehandicaptenbeleid moet handen en voeten krijgen!

- Binnenkort, waarschijnlijk nog eerder!

- Het broedsel staat op scherp!

- Het argument van de minister bijt zichzelf in de staart!

- Het verleden moet niet worden verfabeld!

- Tot nu toe hadden wij geen been om op te staan. Dat been hebben wij nu voorhanden!

Een minister moet in opperste staat van verwarring zijn gebracht, toen een kamerlid tegen hem zei: ‘Of u zwijgt en zegt... òf u...’

Eisenbahnknotenpunkthinundherschieber

Op school maakten wij ons wel eens vrolijk over de geweldig lange substantieven in de Duitse taal. In het Duits kun je kennelijk naar believen woorden aan elkaar plakken om begrippen te verwoorden. Zo kwamen wij tot ‘Eisenbahnknotenpunkthinundherschieber’ voor: wisselwachter. De tijd waarin de Duitse machthebbers dachten Nederland aan het Grootduitse rijk te kunnen plakken, is gelukkig voorbij, maar het is wel merkwaardig dat een mechanisme dat in het Duits al lang bestond, nu ook in het Nederlands blijkt te werken.

Wie vroeger zorgde voor, droeg zorg voor. Maar goed, hulp kon je verlenen, dus waarom zorg niet? Degenen die dat doen, zijn zorgverleners. Zij houden zich bezig met zorgverlening. Die moet natuurlijk worden geregeld en betaald en dus is er zorgverleningsproblematiek. Die kan een rol spelen bij de eerstelijnsgezondheidszorg, niet bij die in de tweede lijn, want die heet gewoon ‘specialistische hulp’, maar ze heeft natuurlijk wel te maken met de instandhoudingsmaatregelen die in de prioriteitenstellingsperiode nodig zijn. Daar stuit je echter op de meerjarenramingsproblematiek en het probleemcumulatiegebiedenbeleid. Ook de jeugdwerkloosheidsproblematiek moet in de beschouwing worden betrokken, want ondanks leerwerkprojecten voor basisschoolboventalligen blijven er in het benedenrivierengebied een aantal schuldenprobleemgevallen, waardoor het randgroepjongerenbeleid moet uitmonden in volwasseneneducatieactiviteiten met goede woontussenvoorzieningen. Het is duidelijk: het onderwijsachterstandenbeleid moet worden omgebogen (ombuigingsbeleid) tot/naar/in (doorhalen wat niet verlangd wordt) een onderwijsstimuleringsbeleid dan wel een onderwijsvoorrangsbeleid. Bovendien vormen de randstadgroenstructuurvoorzieningen een beleidsimplementatie die moet passen in de planvormingsprocedure, maar dan wel gebaseerd op onderzoeksresultaten, want ook de uitkeringsgenieter mag niet vergeten worden. Leidt dat alles niet tot resultaten, dan kan worden overgegaan tot uithuisplaatsing, maar het is de vraag of dat wel uitonderhandelbaar is. En wie na deze heldere uiteenzetting beweert, dat je op zo'n manier belandt in een vuilnisbakkenbesluitvormingsprocedure, denkt zeker een betere vertaling van ‘garbage can-model’ te kunnen bedenken.

Uitspraken van de maand

✹ Tot op de tanden gewapend.

✹ De opplussing van de onderschrijding.

✹ U moet uw mind eens opmaken.