Onze Taal. Jaargang 55
(1986)– [tijdschrift] Onze Taal– Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 56]
| |
PCUdB■ Lezers en lezeressen, als ik ergens langzamerhand schoon genoeg van begin te krijgen, dan is het wel te vernemen in spraak of geschrifte dat iets moet worden opgestoten in de vaart van iets anders. ■ Waarmee ik natuurlijk niets ten nadele wil zeggen van de auctor intellectualis van deze gemeenplaats; integendeel, iemand die bijna honderd jaar na de produktie van zijn geesteskind ons de verwoording ervan nog steeds in de mond legt - niet gering, dames en heren. ■ Zo vind ik ook (dit gaat dan even niet over taal, maar is niet minder leerzaam) dat het Aristoteles niet euvel moet worden geduid dat hij de wetenschap bijna tweeduizend jaar heeft tegengehouden, zoals wel wordt beweerd. Zou u bijvoorbeeld in staat zijn om de wetenschap ook maar een kwartier in haar vooruitgang te belemmeren? Nou dan. ■ Hoe lang bijvoorbeeld is het de commissaris van de koningin van Friesland gelukt zijn onderdanen zand in de ogen te strooien na zijn uitspraak dat Friesland weer zo nodig in een of andere vaart opgestoten moest worden? Ongetwijfeld door ijstruien met Fryslân boppe ten departemente in Den Haag te verspreiden. ■ Maar genoeg gal gespuwd. We gaan nu onze taal maar weer eens wat extra vaart geven. ■ Of liever: het wordt tijd dat er wat vaart komt in de uitslag van de prijsvraag in het verleden novembernummer. ■ Gevraagd werd, zoals u zich wellicht herinnert, rijtjes op te stellen van woorden in verwante talen (Germaanse en Romaanse), die in betekenis gelijk zijn, maar qua klank en etymologie verschillen, en die ook geen alternatief zijn voor een ander woord dat wèl klank- of etymologische verwantschap vertoont met een andere genoemde taal. Nu ben ik ertoe overgegaan drie prijzen toe te kennen. ■ De derde prijs komt toe aan de heer Bos uit Eindhoven, die meteen mijn sympathie had doordat zijn adres op minder dan een steenworp afstand ligt van de plaats waar ik tientallen jaren geleden toefde. ■ Hij (of misschien is het zij?) meldt voor vlinder: Frans papillon, Engels butterfly, Duits Schmetterling, Italiaans farfalla, Spaans mariposa, Portugees borboleta, Roemeens fluture, Deens (ook Noors) sommerfugl, Zweeds fjädil en Afrikaans skoe(n)lapper. ■ Door deze laatste taal aan de lijst toe te voegen, wint hij of zij, ik zou bijna weer zeggen met een steenworp afstand, maar ik bedoel met een neuslengte van de heer Hautus, die slechts tot tien talen komt. ■ Terloops zij nog vermeld dat dezelfde prijswinna(a)r(es) een voorstel doet voor een Nederlands woord voor public relations: faamzorg. Zij of hij schijnt dit al jaren geleden aan de redactie van Onze Taal voorgesteld te hebben; zonder succes evenwel. ■ Bij dezen zij deze omissie goedgemaakt. ■ Laten we nu de tweede prijs toekennen. Een troostprijs is traditioneel de laatste prijs, maar tradities zijn er om gebroken te worden: de troost- en tevens middelste prijs gaat naar D. de Gunst uit Boskoop, die niet minder dan 160 rijtjes inzond. Bij nader inzien voldeden slechts 26 ervan aan alle gestelde eisen, maar hier mag de inspanning zeker beloond worden: het is geen geringe opgave om zes woordenboeken tegelijk te raadplegen. ■ De eerste prijs ten slotte wordt gewonnen door Louise Gelato uit Onex, die 45 rijtjes instuurde, waarvan er 41 de toets der kritiek kunnen doorstaan. ■ Afgekeurd zijn haar voorstellen voor auto (ook in Duits, Frans en Italiaans komt dit woord voor); voor kruk (Engels stool is verwant met stoel, dat erg in dezelfde betekenissfeer ligt); voor winkel (magasin ligt in dezelfde sfeer als magazijn en magazzino) en schrift (cahier en quaderno zijn etymologisch verwant). ■ Blijven er dus meer dan veertig over die wel goed zijn: mijn complimenten. Vanzelfsprekend zou het een beetje veel ruimte innemen om alle antwoorden hier te behandelen. ■ De mooiste vondst vind ik wel het rijtje vlecht, natte, braid, Zopf, treccia, omdat de woorden hier allemaal volkomen verschillend zijn, op geen enkele manier in verband gebracht kunnen worden met een woord in een corresponderende taal, en ook zo kort zijn. ■ Tot zover de prijsvraag: natuurlijk dank ik alle anderen voor hun inzendingen. Grote waardering voor uw inventiviteit en inspanningen. |
|