Onze Taal. Jaargang 54

[p. 152]

[Mededeling]

□□□□□□□□

PCUdB

■ In de mij tot sinds kort onbekende Wijn- en Bierkram adverteert een firma te Beverlo (welke plaats mij hoofdzakelijk bekend is door een aangrijpend lied over soldaten die als beesten naar het front gedreven zijn vanuit voomoemd Beverlo, hoewel de firma in kwestie daar niet aan refereert) met bestemd om hergisting in gebottelde wijn tegen te gaan. ■ Wat stelt u zich voor, of kunt u zich voorstellen, bij het nieuwe (?) woord gelule. ■ Aldus de lezer of lezeres die mij op de advertentie opmerkzaam maakt. ■ Van Dale kent geen gelule voegt hij of zij eraan toe. ■ Gelukkig zijn sommige vragen niet zo moeilijk te beantwoorden. ■ Uitgaande van de redenering dat in België wellicht niet alleen Van Dale maar ook de Micro-Robert enig gezag geniet, heb ik naar het Franse woordenboek gegrepen en vond onder gélule: gelatineachtige capsule die een medicament bevat, of woorden van gelijke strekking. ■ Klare taal nietwaar, en de rest is het dichtsbijzijnde woord dat wèl in Van Dale te vinden is. ■ Z. de Vries uit Bussum maakt ook melding van een in Van Dale niet voorkomend woord: hij wijst op een zinsnede in het Goois Weekblad die het woord ingeroosterd bevat. Het gewraakte fragment gaat over collega's die ingeroosterd willen worden bij de winkelactiviteiten van in dit verband niet ter zake doende zaken. ■ Om de waarheid te zeggen zou ik er geen eed op durven te doen, dat ik het woord ingeroosterd nooit gebruikt heb in de betekenis van ‘ingepast in een urentabel oftewel rooster’. ■ Nee, geen eed zou ik erop durven zweren, mijn hand zou ik er niet voor in het vuur durven steken laat staan in een broodrooster. ■ Maar bij nader horen klinkt het woord wat vreemd, toegegeven. ■ Idee voor een taalpetitionnement: ingeroosterd erin of gelule eruit. ■ De heer Glasbergen uit Dinxperlo stuurt een vakantieglimlach naar Onze Taal in de vorm van een advertentie waarin de functie van Zware Schadebehandelaar blijkt te vaceren (m/v). ■ Leuk, natuurlijk - en toch, in dit kader vind ik nog altijd de Vrije Tijdswinkel het aardigst. Gepreoccupeerd met het voortschrijden van de tijd als ik ben, probeer ik in zo'n winkel wel eens in alle vrijheid de mij op mijn levenspad toegemeten tijd (hoe zou het komen dat deze zin zo uit, zo cliché, zo passé aandoet op het ogenblik van haar conceptie - zoals trouwens ook het woord uit passé is, het woord passé cliché en het woord cliché uit - kortom, hoe komt het dat alle woorden die het voorbijgaan der dingen beschrijven zo gedemodeerd lijken?) clandestien te verlengen. ■ Maar het schijnt dat je in een tijdswinkel alles kunt kopen, maar geen tijd. ■ Hoe dan ook, de sollicitatietermijn voor de Zware Schadebehandelaar is verstreken: als u mee had willen doen had u vóór 9 september moeten reageren. ■ Is het u ook opgevallen dat het woord marginaal steeds meer gebruikt wordt in de betekenis van minimaal, of beter bijna minimaal, maar soms ook minder dan minimaal? ■ Toch past ook hier geen ergernis, want bij raadpleging blijken ook hier de woordenboeken het gebruik te sanctioneren. ■ Gelukkig blijft gerommel in de marge toch altijd wat anders dan gerommel met de minima. ■ Een boekenbon van n gulden (n ligt tussen 10 en 30) wordt uitgeloofd voor de lezer/es die mij de langste lijst toestuurt van woorden die mèt dezelfde betekenis en gebruikswaarde in de vijf talen Nederlands, Frans, Engels, Duits, Italiaans volkomen verschillend zijn van etymologie en klank. ■ Voorbeeld: èlk rijtje van de vorm, band, pneu, tire, Reife, gomma is mij een gulden waard. ■ Kan men er nog een vertaling in Spaans, Zweeds of andere Germaanse of Romaanse taal aan toevoegen, dan wordt het uitgebreide rijtje zelfs één gulden en vijftig cents waard. (band etc. doet uiteraard niet meer mee). ■ Let erop: bij de beoordeling zal ik buitengemeen streng zijn en niet gauw vinden dat woorden echt in klank verschillen. Een rijtje als vlug, vite, Jast, schnell, presto zal gauw afgekeurd worden omdat de gebruikswaarden nogal verschillend zijn. ■ Polyglotten succes!