Reactie
De kwaliteit van Spelling-85
Jan Berits - secretaris VWS, Bergen
In Het vergeelde boekje (OT september '84) laat redacteur Renkema zich kritisch uit over de door de VWS bepleite Spelling-85: ‘Want ondanks de reclame voor Spelling-85 is nog steeds niet bewezen dat een vereenvoudigde spelling beter leerbaar èn leesbaar is.’ Om te voorkomen dat deze bewering herhaald kan worden, lever ik nu, overigens niet voor de eerste keer, dat bewijs, weliswaar niet voor een vereenvoudigde spelling, maar voor Spelling-85.
In Spelling-85 worden zo goed als alle medeklinkers consequent met dezelfde letter(s) geschreven, in de huidige niet:
| - | een t-klank wordt soms met de letter -t-, soms met -d-, soms met -dt- en soms met -tt- geschreven: went, wend, wendt, entte; |
| - | een d-klank soms met de letter -d- en soms met -dd-: wende, wendde; |
| - | een p-klank soms met -p- en soms met -b-: top, tob; |
| - | een ch-klank soms met -ch- en soms met -g-: noch, nog. |
In Spelling-85 worden niet-uitgesproken letters weggelaten (tuis, ert, amt, leew), in de huidige niet (thuis, erwt, ambt, leeuw). In Spelling-85 wordt de spelling van uit andere talen afkomstige en hier ingeburgerde woorden aangepast aan de Nederlandse spelregels (kado, sirkus, dinee), in de huidige niet (cadeau, circus, diner). In Spelling-85 is de klinkerspelling wat consequenter dan in de huidige: twede, knede, melodiën.
Deze feiten brengen vanzelfsprekend met zich mee dat kinderen die als ‘eerste’ spelling Spelling-85 leren, al vóór hun tiende jaar heel weinig spelfouten maken. Van kinderen die nu de lagere school verlaten, kan dat bepaald niet gezegd worden. Leraren bij het voortgezet onderwijs weten dat hun leerlingen heel wat spelfouten maken, vooral in de werkwoorden en woorden die uit andere talen zijn overgenomen.
Dus: Spelling-85 is beter, en bovendien veel sneller leerbaar dan de huidige.
Doordat teksten in Spelling-85 nauwelijks verschillen van teksten in Spelling-47 - slechts één op de zeven à acht woorden wordt enigszins anders gespeld - zijn ze even goed leesbaar. Lezers die voor het eerst een tekst in Spelling-85 onder ogen krijgen, zullen wellicht in het begin even afgeleid worden door een enkel ‘verrassend’ woordbeeld, maar ik kan hun, puttend uit een rijke ervaring met het lezen van Nederlandse teksten ‘uit alle tijden’, verzekeren dat niets zo snel went als een afwijkende spelling. Overigens ben ik het volslagen met Renkema oneens dat er officieel volstrekte spellingeenheid zou moeten komen. Waarom ik z'n standpunt niet deel, hoop ik binnen afzienbare tijd in Onze Taal te mogen toelichten.
Auteursrechtelijk beschermd