Nieuwkomers
Is Renate Rubinstein etnisch?
R. Reinsma
Als je zou afgaan op de verklarende woordenboeken hoort bijna iedere inwoner van Nederland bij een etnische minderheid. Kramers Groot Woordenboek bij voorbeeld, verschenen in 1980, geeft voor ‘etnisch’ de volgende, nogal vage omschrijving: ‘betrekking hebbend op, behorend tot een volk of volken als zodanig: etnische minderheden.’ Nu vormen homofielen ook een minderheid, maar of ze daarmee etnisch zijn... Nee, het is duidelijk dat de nieuwe betekenis van ‘etnisch’ de woordenboeken nog niet heeft bereikt. ‘Etnisch’ komt niet alleen voor in combinatie met ‘minderheden’, maar ook met talloze andere substantieven. Het weekblad Intermediair berichtte op 26 februari 1982 bij voorbeeld over etnische restaurants; NRC Handelsblad schreef over ‘etnische nieuwkomers’ en memoreerde een etnische mop.
Homo's zijn dus geen etnische minderheid. Maar wie wél? In het boek De minderheden - 600.000 vreemdelingen in Nederland (Amsterdam 1981) schrijft Peter Schumacher: ‘Het gaat om mensen die in de ogen van het overgrote deel van de autochtone Nederlandse mensen als vreemdelingen’ worden gezien’. En hij geeft de volgende opsomming (p. 7): ‘Chinezen, Indo-Europeanen, Zuidmolukkers, Italianen, Spanjaarden, Grieken, Tunesiërs, Surinamers, Turken, Indonesiërs, Zigeuners, Koerden, Marokkanen, Kaapverdianen, Erytreeërs, Papoea's en Pakistani.’ ‘Zeventien minderheden dus. Maar zo eenvoudig is dat niet. Datzelfde boek zegt op de achterflap dat er maar liefst vijftig minderheidsgroepen in Nederland zijn. En dat aantal komt overeen met het aantal dat Schumacher in het register noemt.
Dit register nu maakt een nogal willekeurige indruk. Register? De lijst maakt een nogal willekeurige indruk. Het (register) is te kort, en het is ook te lang. Te kort: het noemt niet de Franse, Japanse en Engelse ingezetenen in ons land die ‘in de ogen van de autochtone Nederlandse mensen als “vreemdelingen” worden beschouwd.’ Te lang: want vermeld zijn bij voorbeeld óók de Duitse joden die in de jaren dertig zijn geïmmigreerd, en de Indische Nederlanders (‘Indo's’) die bij de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië zijn binnengekomen. Nu, ik betwijfel sterk of Renate Rubinstein zich tot de tweede generatie van een etnische minderheid rekent... Wie vallen er dan wél onder de term etnisch? Het gaat in alle gevallen om bevolkingsgroepen die pas na de Tweede Wereldoorlog zijn geïmmigreerd, die (nog) niet zijn geassimileerd, en die afkomstig zijn uit minder ontwikkelde landen of gebieden in Europa (delen van het Middellandsezeegebied) en uit ontwikkelingslanden in andere werelddelen.
Auteursrechtelijk beschermd