Mateloos onmatig
C. Heijnes - Culemborg
In de Woordenlijst voor Bedrijf en Techniek, een uitgave van het Nederlands Normalisatie Instituut (nen 5050, december 1980) wordt in paragraaf 2.7 gesproken over achtervoegsels die bij het vormen van nieuwe woorden aan een basiswoord worden toegevoegd.
Men merkt hierbij op dat onmatig gebruik optreedt ten gevolge van Duitse invloed. Als voorbeeld wordt genoemd het woord ‘fabrieksmatig’.
Door mijn dagelijks werk als corrector ben ik veel van dergelijke woorden tegengekomen. Het afgelopen jaar heb ik de volgende verzameling aangelegd:
| actiematig |
| bedrijfsmatig |
| begripsmatig |
| beleidsmatig |
| beroepsmatig |
| cijfermatig |
| clichématig |
| fabrieksmatig |
| gedragsmatig |
| getalsmatig |
|
| gevoelsmatig |
| handmatig |
| objectmatig |
| planmatig |
| procesmatig |
| risicomatig |
| routinematig |
| seizoenmatig |
| trendmatig |
| volksmatig |
De woorden zijn ontleend aan artikelen in tijdschriften en kwamen voor in drukwerk van banken en verzekeringsmaatschappijen.
Algemeen gebruikelijk in de Nederlandse taal waren al:
| doelmatig |
| instinctmatig |
| kunstmatig |
|
| plichtmatig |
| rechtmatig |
| stelselmatig |
Enkele woorden van de ‘nieuwe lichting’ heb ik teruggevonden in het Duits: begriffsmässig, berufsmässig, fabrikmässig, gefühlsmässig, kunstmässig, planmässig, saisonmässig, volksmässig, ziffermässig en zwangsmässig.
Of een matig mens hier zijn vrijheid waard is, waag ik te betwijfelen.
Auteursrechtelijk beschermd