Onze Taal. Jaargang 52

[p. 94]

Stijloefeningen

In ‘Onze Taal’ nummer 10, oktober 1982 (p. 118) stond een oproep tot het inzenden van Stijloefeningen. Het ging om het volgende, tamelijk onbenullige, verhaaltje.

Er zit een man in de tram, in het spitsuur (lijn 16 in Amsterdam). Hij ziet een figuur die opvalt door een lange nek en een gekke hoed. Die figuur maakt ruzie met een medepassagier die tegen hem aanbotst. Maar die ruzie zet niet door, en de figuur gaat zitten. Later op de dag ziet die eerste man dezelfde figuur bij toeval weer. Er staat dan iemand bij hem die zegt dat er een extra knoop aan zijn jas moet.

Dit verhaaltje is al op 99 veschillende manieren verteld. Zie het boek van Rudy Kousbroek (De Bezige Bij, Amsterdam 1978). Het aantal variatiemogelijkheden is echter nog lang niet uitgeput, getuige de talrijke inzendingen van ‘Onze Taal’-lezers.

In de nummers 1 en 2/3 van dit jaar hebt u nog enkele oefeningen kunnen lezen. In dit nummer presenteren wij u nog twee variaties.

Sport
Langs de lijn, 16 dus.

U bent verbonden met Leo Feitsma op het nauwelijks uitverkochte achterbalkon van lijn 16, net vertrokken dus van het Olympisch Stadion in Amsterdam. Het weer is prima en voor wat betreft de rails, die ligt er schitterend bij.

Daar is de conducteur, nee de controleur, nee de bestuurder, maar dan op het vóórbalkon natuurlijk! Hoewel, nee, toch niet, ja zeg wat dóét die man daar eigenlijk op het àchterbalkon! O nee, 't is toch de fluitist dus.

Een eindje verderop langs de lijn lopen zich al een paar reservepassagiers warm, op de volgende halte dan wel te verstaan. De tram nadert nu ten opzichte van de halte en het afstoppen van de tram is oorzaak van het aan de rem trekken door de bestuurder. En jawel hoor, nu is er een opening op rechts en twee passagiers verlaten de tram om plaats te maken voor een middenvelder, nee, een middenstander dus, die dan ook direct, binnen dus, gaat zitten, en een aanvaller. Tjongejonge, wat heeft dié man een verschrikkelijk lange nek zeg! En wat een formidabel koord heeftie tussen de bol en tussen de rand van zijn hoed, die denkt natuurlijk ook ‘ik schop ze wel even onderuit’. En jawel hoor, hij presteert zich direct als aanvaller, omdat hij meteen een overtreding begaat ten opzichte van zijn directe tegenpassagier door middel van het trappen ten opzichte van zijn enkels. Natuurlijk is dat het gevolg van het gele kaart stempelen door de conducteur, een boeking dus. Jazeker, conducteur, die man moet teruggefloten worden, die dribbelt dan ook naar binnen ten opzichte van het achterbalkon en verlaat één minuut voor het rustsignaal dus de tram, die denkt ook ‘nou de rest loop ik wel’. Zo zie je maar weer.

Na de rust zie ik hem weer op de reservebank bij het Concertgebouw waar de trainer hem op zijn rugnummer wijst, die vindt ook dat zit toch wel wat lager ten opzichte van de anderen.

Dus maar weer terug naar de studio.

L.A. Rang

wiskundeleraar

Driebergen

Politiek trammelant

Met stijgende verbazing, meneer de voorzitter, heb ik het verhaal van mijn politieke opponent aangehoord. Het verhaal over een man met een lange hals en een touw om zijn nek, die voor een medepassagier in de tram zijn met lintjes versierde hoed niet wil afnemen als hij door die passagier op de tenen wordt getrapt, met gevolg dat een paar uur later diezelfde langhals door een luguber personage wordt gesommeerd een extra knoop aan zijn jas te zetten! Zo was het wel ongeveer.

Een verward verhaal, meneer de voorzitter. En ik zou er dan ook niet aan gedacht hebben te repliceren, ware het niet dat de geachte afgevaardigde heeft gemeend te moeten suggereren dat een dergelijk minuscuul incidentje in een Amsterdamse tram zou kunnen escaleren - en uitmonden in een algemeen handgemeen, met alle desastreuze gevolgen van dien. En nog zou ik gezwegen hebben, meneer de voorzitter, als mijn geachte collega het daarbij zou hebben gelaten; als hij zich beperkt zou hebben tot een simpele opsomming van de feiten - en mijnentwege tot enige overdrijving in zijn verwachtingen van een mogelijke escalatie.

Helaas, meneer de voorzitter, heeft mijn geachte collega het daarbij niet gelaten. Nee, meneer de voorzitter, de geachte afgevaardigde heeft het bestaan, ja, ik schroom niet te zeggen ‘heeft zich vermeten’ een onbenullig voorvalletje aan te grijpen om zijn grootste politieke ideaal te propageren, namelijk, uitbreiding van het wagenpark - inclusief een eigen compartiment voor elke reiziger, en aldus de realisering van zijn hartewens naderbij te brengen.

Een trieste zaak, meneer de voorzitter. Zo triest, dat deze persoonlijke aanval op de geachte afgevaardigde naar mijn mening alleszins te rechtvaardigen is. Want wat was het geval, meneer de voorzitter. Welke schokkende omstandigheden hebben mijn geachte collega geïnspireerd tot het houden van een totaal overbodig pleidooi?

We zullen trachten in kort bestek de ware toedracht van het gebeurde te onthullen. Een aantal feiten, meneer de voorzitter, die er niet om liegen. Ten eerste: ik bevond mij in diezelfde tram. Ten tweede: de tram was vol. Goed. Ten derde: er werd op tenen getrapt. Ook goed. Vervolgens: onder de passagiers bevond zich de door mijn geachte collega zo treffend getypeerde langnekkige burger, compleet met deukhoed, flaporen, lasso, lintjes, en een ontoereikend aantal knopen. Mijn tuinman!, meneer de voorzitter. Zeker, hij had een knoop te weinig. Daar ging hij evenwel niet onder gebukt. Waar hij wel door geplaagd werd, was een kanjer van een eksteroog. Ik herhaal, meneer de voorzitter: een knoop te weinig maar een eksteroog te veel. Een marteling die hij al dagenlang met mannenmoed verdroeg. Hij klaagde niet. Hij leed in stilte.

Ik zal kort zijn, meneer de voorzitter. Toen die man met die flaphoed, die waslijn, die linten en die lange nek, maar zònder die ene knoop - maar weer wèl met dat ene kolossale eksteroog in die volle tram op zijn tenen getrapt werd, toen, meneer de voorzitter, was voor hem de maat vol.

Maar wat deed die man? Maakte hij amok? Pleegde hij zelfmoord? Trok hij aan de noodrem?

[p. 95]

Niets van dit alles. Nee, meneer de voorzitter, die man gilde niet, hij vloekte niet - en hij hield zijn handen thuis. Toen hij weereen beetje bij zijn positieven was gekomen, heeft hij alleen zijn pijniger heel beleefd gevraagd of die zijn voet iets wilde oplichten. En hij is gaan zitten toen er een zitplaats vrijkwam.

Resumerend, meneer de voorzitter, kom ik tot de conclusie dat enige pressie op een eksteroog in een volle tram geen reden mag zijn om dan maar meteen de ruimtevaart te introduceren, zoals mijn geachte collega beoogde. Tot slot, meneer de voorzitter: welk een beschamende vertoning. Een eksteroog, uitgebuit voor politieke doeleinden.

Ik heb er geen woorden voor.

Ik dank u.

H. van Eldik

gepensioneerd adjudant

Koninklijke Marine

Amsterdam