Onze Taal. Jaargang 52

Reacties

Computers en taal

In ‘Onze Taal’ nummer 5, 1983 schrijft de heer R. Neijndorff op pagina 54: ‘De online printer zorgt alleen voor de output van hard copy als de floppy nog in de disk drive zit.’

Daarna schrijft hij: ‘Wanneer we deze zin zouden willen zuiveren, krijgen we het krampachtige en ook voor deskundigen vrijwel onbegrijpelijke: “De gekoppelde afdrukeenheid zorgt alleen voor de uitvoer van fysieke afdrukken als de flexibele magneetschijf nog in het schijfaandrijfmechanisme zit”.’

Als ik een brochure van deze computer moest vertalen, dan deed ik het als volgt: ‘De aangesloten drukker zorgt alleen voor kopieën als de schijf nog in de kast zit’, of: ‘De drukker werkt alleen als de slappe schijf nog in de gleuf zit.’

Na enig denken en luisteren moet het lukken. Zo wordt ‘cursor’ gewoon ‘wijzer’. Verder: ‘personal computer’ wordt ‘huiscomputer’ en ‘networking’ wordt ‘thuiswerken’.

Met de heer Neijndorff ben ik het eens dat een goede verklarende woordenlijst nodig is. Het is onder andere een zaak van tijd, mankracht (vrouwkracht?) en geld. Het is geen zaak van dikdoenerij, bedrijfsfoefjes en niet-samenwerkende adviseurs.

Maar na verloop van tijd (in Nederland vaak een lange tijd), wanneer de computer in het huis, de tuin en de keuken wordt gebruikt, blijken gewone Nederlandse woorden of vernederlandste woorden het goed te doen.

De kleine groep van deskundigen moet de vreemde taal helpen verklaren. Deze groep moet soms afwachten wat de grote groep van niet-deskundigen voor woorden gaat gebruiken.

Denk aan het ‘rijwiel’ en de ‘fiets’.

W.B. Valk

documentalist / vertaler bij tno

Apeldoorn

Misplaatste bescheidenheid

De schrijver van het artikel over computers en de Nederlandse taal in ‘Onze Taal’ nummer 5, 1983 schijnt zich weinig zorgen te maken over Amerikaanse en andere vreemde invloeden op de Nederlandse taal. Vreemde woorden worden een verrijking van onze taal genoemd. Vele Nederlanders denken er zo over. Lijden zij aan snobisme of aan een nationaal minderwaardigheidscomplex?

Wie zich troost met de mondiale verbreiding van 17e-eeuwse Nederlandse scheepvaarttermen maakt zich blij met een reeds lang overleden mus. Dat er in die tijd zoveel Nederlandse woorden geëxporteerd konden worden, kwam doordat onze voorvaderen niet leden aan zo'n cultureel minderwaardigheidscomplex. In deze tijd is dit ondenkbaar.

Er leeft al enige generaties een Hollandse kolonie in Liverpool. Zij hebben de Engelsen leren baggeren. Hierbij hebben zij echter zorgvuldig vermeden de Engelsen de Hollandse termen bij te brengen. En die zijn echt niet allemaal even moeilijk. Wat dacht u van ‘het stort’ voor ‘the dumping ground’? Sterker nog, wanneer nu de Nederlandse baggeringenieurs een baanbrekende uitvinding doen, dan krijgt dat nieuwe stuk techniek onmiddellijk een Engelse naam, naar een Hollandse naam wordt niet eens gezocht.

Zo is het op elk gebied waar Nederlanders een vooraanstaande positie innemen. Een nieuwe tulp krijgt niet meer een Nederlandse naam maar een exotische, liefst Engelse naam. We moeten dan weer een extra reclamecampagne er tegenaan gooien om te bereiken dat de Amerikaan deze tulp toch met Nederland associeert. Misplaatste bescheidenheid, want de Hollandse aardappel ‘Bintje’ doet het onder deze naam toch uitstekend in de hele wereld!

Ons minderwaardigheidscomplex gaat zelfs zover, dat we het hebben over ‘off knocken’, terwijl we in goed Nederlands ‘afnokken’ bedoelen (ook zo'n zeventiende-eeuwse scheepvaartterm). Het schijnt ook gewichtiger te zijn om je yacht-skipper in plaats van jachtschipper te noemen. Is het niet belachelijk dat wij in het Nederlands met een Swahili-woord spreken van een gnoe, terwijl de Engelsman het heeft over een wildebeest?

Als een Nederlander in het buitenland het juiste woord niet weet, dan bijt hij liever zijn tong af dan dat hij een Hollands woord invult.

W.J. Sebök

ex-sleepbootkapitein

Putten