Woordmensen
Ik beloofde wat ‘Van-woordmensen’ te geven. Maar even een mededeling om een verwijt te ontlopen. Definities van woorden en gegevens over mensen neem ik over uit Van Dale en de Winkler Prins, want betrouwbaarder kan ik natuurlijk niet zijn. Men noeme dit toegestaan plagiaat.
Bij de ‘Van-woordmensen’ wou ik één categorie uitschakelen: ziektes. Naar mijn idee zijn er zoveel naar hun ontdekkers genoemd (zoals de ziekte van Weil) dat die lijst te lang zou worden.
Het lint van Möbius of de band van Möbius verkrijgt u als u twee overstaande zijden van een lint averechts aan elkaar plakt, dus zo dat de ene zijde een halve slag gedraaid is. Zie de wp. Als u dan op die band een lijn in de lengterichting volgt zult u niet zonder verbazing merken dat die band geen binnen- en buitenkant meer heeft. Dat heet: een eenzijdig oppervlak. Het heeft me indertijd veel genoegen gedaan dat mijn vriend Hubert Lampo een bundel ‘De ring van Möbius’ genoemd heeft (sleutel: tweeledigheid wordt organische eenheid). De ring of de band is genoemd naar August Ferdinand Möbius (1790-1868), de Duitse wis- en sterrenkundige, die er in 1858 een belangrijke bijdrage mee leverde tot de toen nieuwe wetenschap van de analysis situs (zie topologie).
De eilandjes van Langerhans zitten in uw alvleesklier en bevatten twee soorten hormoonproducerende cellen, de alfacellen, die het hormoon glucagon maken en de bètacellen, die het insuline produceren. Ze zijn genoemd naar Paul Langerhans (1847-1888), de Duitse patholoog-anatoom.
Ook de brug van Wheatstone kent u misschien, al zal het definiëren u minder goed afgaan: samenstel van weerstanden tot het bepalen van de grootte van één onbekende weerstand wanneer de overige bekend zijn. Genoemd naar Sir Charles Wheatstone (1802-1875), Brits natuurkundige, hoewel de brug niet door hem maar door S.H. Christie (1784-1865) is uitgevonden.
Het getal van Mach (symbool: Ma) is een door de Oostenrijkse fysicus Ernst Mach (1838-1916) geïntroduceerd getal, gelijk aan de verhouding van de vliegsnelheid v van een voorwerp (vliegtuig, granaat enz.) tot de geluidssnelheid a in de atmosfeer. Ik heb het altijd wat sneu voor Mach gevonden dat hij de geweldige ontwikkeling van de aërodynamica in de luchtvaart niet meer heeft meegemaakt.
Jan J. van Herpen
Auteursrechtelijk beschermd