[Mededeling]
□ □ □ □ □
■ Voorspoed, heil en zegen dan maar weer. ■ Voor mij klinkt die wens nog wat prematuur, en voor u wellicht al weer achterhaald, maar evengoed is die van harte gemeend. ■ Terzake. In het november-nummer van vorig jaar behandelde ik een brief van de heer Van der Steenhoven. Hij wraakte daarin een aantal uitdrukkingen en woorden die naar zijn mening schijn-Engels waren: smoking, lunchroom, detective (in de betekenis van detective-verhaal), so long enzovoorts. U herinnert zich wellicht dat ik sommige voorbeelden wat gezocht vond omdat ik ze nooit had horen bezigen: footing en five o'clock bijvoorbeeld. Andere voorbeelden, als so long, leken mij geen on-Engelse uitdrukkingen. ■ Een verheugend groot aantal lezers heeft op de brief van de heer Van der Steenhoven en op mijn kanttekeningen daarbij gereageerd. ■ Sommige reacties waren zeer uitvoerig; het zou mogelijk zijn enkele maanden uitsluitend de achterpagina van Onze Taal te wijden aan datgene wat diverse lezers over het Nederengels te berde hebben gebracht. ■ U zult het mij niet euvel duiden als ik verkies zulks niet te doen: ik volsta met een kleine bloemlezing uit de antwoorden. ■ Zo blijkt uit verschillende brieven dat five o'clock en footing eerder in het Engels dan in het Nederengels optreedt. ■ Ik ga hier dus verder aan voorbij. So long blijkt wel degelijk echt Engels, althans Amerikaans Engels te zijn, althans volgens anderen weer, colloquial Engels.
■ Het zou een volksetymologische afleiding van salaam, sjalom kunnen zijn. ■ P.F. van Oosten de Boer twijfelt aan deze mogelijkheid, omdat naar zijn zeggen er een Deense afscheidsgroet sae lang bestaat. ■ Inmiddels heeft de heer Van der Steenhoven ook ruiterlijk toegegeven dat so long wel degelijk Engels is. Omstandigheden van zuiver persoonlijke aard hebben hem ertoe gebracht het woord so long te taboeïseren (of is het betaboeën? dat soort dingen weet een mens nooit zeker). ■ Ik kan u verzekeren, lezer: als u had meegemaakt wat de heer Van der Steenhoven overkomen is, dan zou u zich voortaan ook wel enige malen bedenken voor u al te lichtzinnig de uitdrukking so long in de mond nam. ■ In één geval moet ik mijnheer Van der Steenhoven in bescherming nemen tegen lezers die hem van een hyperkritische instelling beschuldigen: daar waar hij het woord jack wraakt. Verschillende respondenten merken op dat jack een normaal Engels woord is voor een keur aan instrumenten waarvan doel en werking enigszins aan mij voorbijgaan, maar dat was het niet waar mijnheer Van der S. op doelde: het ging hem om jack (waarschijnlijk uitgesproken als jek) in de betekenis van (korte) jas. ■ Tot zover de reacties. Dank aan alle lezers die ons weer een eindweegs op het goede taalpad geholpen hebben. Nogmaals, het zou te veel ruimte in beslag nemen als ik aan alle reacties de hun toekomende aandacht besteedde.
■ De heer D. Hoen uit Amsterdam heeft in een advertentiepagina van het Aalsmeerse weekblad het woord roomboteramandelspijsbanketletterdeskundige genoteerd. Een nieuw soort letterkundige dus meldt zich hierbij aan. ■ Prof. mr. O.K. Brahn schrijft naar aanleiding van tig (zie oktober-nummer 1982) dat zig blijkens een Duits woordenboek vanaf het einde van de vorige eeuw gebezigd wordt. ■ Te mijnent moet ik eraan toevoegen dat onlangs de derde tig-zegger is gesignaleerd, ditmaal een persoon van het mannelijk geslacht. ■ Wie dat was, zeg ik u niet. ■ Als ik een kind was zou ik gezegd hebben: zeg ik u lekker niet. ■ Ik vraag me wel eens af op welke leeftijd wij lekker als bijwoord van leedvermaak uit ons taalgebruik bannen, en hoe het komt dat het bij kinderen zo hardnekkig blijft voortbestaan. Om eens lekker over na te denken. ■ De uitdrukking met de klok mee, evenals met de wijzers van de klok mee is simpel en expressief. ■ Maar het is niet ondenkbaar dat deze wijze van uitdrukken tot obsoletie vervalt, wanneer klokken meer en meer de tijd digitaal, in cijfers dus, aanwijzen. Zouden wij dan ook een bepaald gevoel voor richting kwijtraken?
■ Toch komt nog één keer het Engels om de hoek kijken: mijn kinderen beweren met een zekere hardnekkigheid dat je de eetbare chips (goed Amerikaans, tussen haakjes, zij het geen standaard-Engels) als sjips uitspreekt, en de chips in de computersfeer als tsjips. Ik moet toegeven dat dit een zinvolle onderscheiding kan zijn. ■ Ik wens u hart voor de taal en oor voor de ontwikkelingen die daarbinnen gaande zijn.
P.C.U.d.B.
Auteursrechtelijk beschermd