Onze Taal. Jaargang 51

Juffrouw Mier, Bor de Wolf, Ome Joop enzovoorts

Dit stukje handelt over televisie. En dan speciaal de invloed die de televisie heeft op het taalgebruik en de woordkeus van kinderen. Die invloed komt mede tot stand doordat kinderen zinnetjes, uitroepen of geluiden imiteren of overnemen van bekende televisiepersoonlijkheden.

Imiteren

Bij imiteren is er sprake van het zo nauwkeurig mogelijk weergeven van stemgeluid en zinnetjes die door die ‘televisiehelden’ worden gezegd. Het gegorgel van Ome Joop bij voorbeeld (die man van de neuten, uit de Dik voor Mekaar-show van André van Duin), of premier Van Agt, of Jos Brink, of Urbanus nabootsen. Imiteren om iemand belachelijk te maken of om te laten horen hoe goed je het wel niet kan. Voor die creatie van Ome Joop van André van Duin zijn een heleboel wedstrijden uitgeschreven geweest, om te laten horen hoe goed Ome Joop kon worden nagedaan. Veel kinderen kregen een prijs, maar veel kregen ook kaakkramp. Want die stem van Ome Joop was toch echt niet gemakkelijk. Al die imitaties laten sporen achter in het taalgebruik van kinderen. Want de Dik voor Mekaar-show is al lang weg van de televisie, maar nòg hoor je overal: ‘Nee nou wordt-ie mooi!!’ of ‘Geef mij maar een neut!’. Heel wat creaties van André van Duin waren trouwens geschikt voor imitaties. Joep Meloen, Flip Fluitketel, meneer De Bok, meneer De Groot, Kers Vers (echtgenoot van Lucie Vers); het houdt niet op.

Toch zijn op onze school meer VPRO-figuren in trek. Sjef van Oekel, Boy Bensdorp, Jantje Vos, Ab, Cock en Cor van der Laak, de vieze man, Tedje van Es en Jacobse, en de arme meneer Foppe vormen zo'n beetje het repertoire. Vooral de maandag na een VPRO-uitzending van Koot en Bie of de Lachende Scheerkwast gonst de hele school van zulke imitaties.

Bij lagere-schoolgangers zijn Ome Joop en Bert en Ernie van Sesamstraat de voornaamste gangmakers. Waar ik vroeger graag naar keek was de Fabeltjeskrant. Poppen met allemaal hun eigen stem, die ook nu nog door mij geimiteerd worden. Momfer de Mol mummelde altijd en hield het meest van een ‘segaartje’. Bor de Wolf met zijn melancholieke, huilende stem (‘Huuu!!’), vond ik altijd het grappigst. Maar het liefst vond ik altijd Juffrouw Mier. Ze had een hoog stemmetje en riep altijd ‘Pieper-de-piep, allemaal stofnesten!’. En dan Gerrit de Postduif, met zijn Amsterdams accent en... nee, nou dwaal ik te veel af.

Overnemen

Nu dan het overnemen van zinnetjes, zinsneden, uitroepen die door televisiepersoonlijkheden gezegd worden. Dus zonder te letten op de stem, deze gebruiken in je eigen woordenschat. Een mooi voorbeeld daarvan is het ‘reeds’ van Sjef van Oekel. Dat hoor je overal. Omdat het een mooi stopwoord is, en het ‘zo lekker in de mond ligt’. Of ‘Ik word niet goed,’ ook van Sjef.

Ook imitatie leidt tot overnemen. Als een kind duizend maal op het stemtimbre van Ome Joop ‘Nee nou wordt-ie mooi!’ gezegd heeft, blijft-ie dat ook zeggen in zijn normale taalgebruik.

Mijn mening is dat televisie inderdaad het taalgebruik van kinderen beïnvloedt. Nu nog op een heel laag niveau, maar kinderen die nu geboren worden groeien met televisie op. Is het schadelijk? De een zegt ja, en de ander nee. Het ene kind doet niets liever dan televisie kijken, het andere volleybalt liever, of speelt liever trompet. ‘Reeds’ zeg ikzelf ook regelmatig, en ik stoor me er niet aan. Televisie is slecht voor je ogen of saai en slecht; maar toch hoop ik dat er eens een heel belangrijke professor komt die zegt dat het kijken naar buitenlandse netten bevorderlijk is voor het leren van vreemde talen. Dan kan ik nu nog even rustig Derrick afkijken, want volgens mij is die man in die blauwe jas de dader.

Pieter Stroop

leerling Barlaeusgymnasium, klas 2d