Wartalisering in opmars?
Wil de belangstellende lezer de huidige Nederlandse medische vakliteratuur begrijpen, dan is een Engels woordenboek binnen handbereik onontbeerlijk. Naast barbarismen wemelt het vandaag de dag van niet vertaalde Engelse termen. Een half uur speuren in enkele Nederlandse medische periodieken leverde de volgende bloemlezing op: after load (nabelasting), assay (kwantitatieve analyse), bêta-blokker (bêta-blokkeerder), bypass-operatie (omleidingsoperatie), cost benefit analysis (kosten-batenanalyse), follow up (vervolgonderzoek), guiding catheter (gidscatheter), knuckle pad (knokkelkussentje), paper (voordracht, verhandeling), random (aselect, willekeurig), randomisatie - gerandomiseerd(!), screening (periodiek onderzoek), seminar (studiedagen), work-shop (conferentie?).
Woorden als computer en pace-maker zijn al niet meer uit het medisch jargon weg te branden. De Fransen, allerminst wars van Franglais, spreken tenminste nog van ordinateur en stimulateur.
Onze oosterburen gebruiken een Kugelschreiber en geen ball-point. Is het overigens niet merkwaardig dat Engelstaligen zelden leentjebuur hoeven spelen om een duidelijke en verstaanbare taal te produceren? (Ze doen dit slechts voor ‘bon voyage’.) Af en toe duikt een neologisme op dat de moeite van het signaleren waard is. Zo is thans het woord ‘medicalisering’ in opmars. Hieronder zou men dienen te verstaan en ik citeer ‘het proces waardoor het menselijk bestaan steeds meer wordt geplaatst in het perspectief van gezond en ziek... en steeds meer in de greep raakt van de gezondheidszorg.’ Ook ‘ontmedicalisering’ en ‘vermedisering’ doen opgeld.
Het woord medicalisering vind ik een wangedrocht, maar dat is uiteraard een kwestie van smaak. Waarom zijn localisering, materialisering, nationalisering en signalisering wel goed? Omdat ze zijn afgeleid van locaal, materiaal, nationaal en signaal? Het Nederlands kent niet het woord ‘medicaal’. (Maar ook ‘naturaal’ en ‘personaal’ ontbreken in onze taalschat, terwijl naturalisatie en depersonalisatie volledig aanvaardbaar zijn. Wel geeft Van Dale de woorden natura en personale, wat dan een rechtvaardiging van het gebruik van vorengenoemde woorden zou kunnen betekenen.
Ik zou willen pleiten voor het woord ‘medificatie’, maar ik maak me geen illusies. Moet ik uiteindelijk toch kiezen voor ‘wartalisering’ als medicaliZEER?
J. Granaada
chirurg, Hoogeveen
Auteursrechtelijk beschermd