Onze Taal. Jaargang 51

Variëteit en variété

De Bijenkorf heeft, naast andere beslommeringen, ook moeilijkheden met de taal. Er worden nu ondoorzichtbare panties verkocht. Mevrouw A. van de Vijvel-Verster in Amsterdam vraagt zich af, of dit een van de nieuwe woorden van 1981 is. Ik moet met mijn antwoord voorzichtbaar zijn; het magazijn bedoelt alleen maar, dat de aangeprezen kledingstukken niet opzichtbaar zijn. En als u omzichtig zet naast zichtbaar en overzichtelijk, begrijpt u dat men met al die achtervoegsels de draad is kwijtgeraakt.

•

Prof. mr. G.H.A. Schut in Amstelveen vraagt ons blad aandacht te schenken aan het ‘afsluiten van een verzekering(sovereenkomst), een c.a.o. of een overeenkomst zonder meer’. Dat afsluiten, aldus de heer Schut, horen we steeds meer, ook in de juridische vaktaal, tot mijn ergernis. Ik mag eraan herinneren, dat ‘afsluiten’ in deze betekenis vroeger meer dan nu als een germanisme werd beschouwd. Slaan we er de lexicons op na, dan blijken de Nederlandse ‘afsluiten’ in minder gevallen bruikbaar te achten dan de Duitse ‘abschliessen’. Dan kan de Duitser een verdrag of overeenkomst en een lening abschliessen; de Nederlander kan die alleen maar sluiten. Overeenkomst en verdrag kunnen overigens in het Duits ook gesloten worden, maar een lening niet. Voor ‘koop’ geven Nederlandse en Duitse lexicons gelijkelijk de beide mogelijkheden. In het Nederlandse spraakgebruik is het afsluiten van een overeenkomst (contract), een verdrag en een lening niet vreemd meer, en ook niet dat van een verzekering, waarbij het volgens Van Dale alleen met betrekking tot de verzekeraar kan worden gebruikt. Hoogstwaarschijnlijk is dit een van die gevallen waarin de vraag is: hoe lang is dat woord nog een germanisme?

•

Intussen mag dit alles ons de onuitputtelijke vindingrijkheid van de pers niet doen verwaarlozen. Een dagblad heeft zijn kunstrecensies van een nieuwe spelling voorzien: ‘Wayenberg geniet in ons land en Frankrijk een reputatie als klassiek pianist; daarnaast speelt hij graag en met veel swung jazz.’ En over een bariton die een liederenavond gaf: ‘Hij heeft een onberispelijke dixie.’ U begrijpt dat dit de z.g. Dixielandstijl is.

•

Overigens, hebt u al het een en ander omgebogen?

M.C. Godschalk