Samentrekking
Jan Eter, stiefbroer van Battus en Grijs en al die anderen, begint zijn bijdrage van 23 januari in Vrij Nederland aldus: ‘Donderdag sta ik in de Atheneum Boekhandel aan het Spui, en blader in het boekje “Bijzondere zonen zonder zonden” van een Belg wiens naam ik ben vergeten.’
Ik beschouw Eter c.s. als bijzondere Opperlandse zonen, maar of zij zonder (taalkundige) zonden zijn, staat te bezien.
Nog een voorbeeld, nu uit de VPRO-gids, toch ook een (soms) Opperlandse bron: ‘Vriendin Flo Adams blijft teleurgesteld achter, ze had gehoopt dat ze mee mocht. Vijf jaar later keert Little John terug en wil de oude draad weer opnemen.’
In beide gevallen is er sprake van samentrekking, t.w.:
‘en blader (ik)...’
en wil (Little John)...’
Is die toegestaan?
Het proefschrift van D.M. Bakker (1968) geeft hierover niet duidelijk uitsluitsel. In de veel geraadpleegde Nederlandse Spraakkunst van Rijpma-Schuringa-Van Bakel staat evenwel het volgende: ‘T.a.v. het onderwerp geldt de beperking dat het in de tweede hoofdzin slechts mag worden weggelaten, als het in de eerste vóór de pv. staat (als er tenminste niet tevens samentrekking in de pv. plaats heeft): “Morgen komt de minister van zijn buitenlandse reis terug en brengt HIJ een bezoek aan de president” (HIJ is dus hier noodzakelijk).’ (blz. 273)
Dus Eter in de fout? En ook Claus bijvoorbeeld, als hij dicht: ‘En tegen je oor beloof ik je splinternieuwe horoscopen/ En maak je weer voor wereldreizen klaar...’ (uit: Ik schrijf je neer)?
Ik weet het niet; samentrekking is een complex verschijnsel, dat ik aan scholieren pleeg te onderrichten. Mijn taalgevoeligheid geeft Van Bakel gelijk (ik vind weglating van het onderwerp niet mooi), maar de regels verzetten zich, dunkt me, niet tegen weglating in de gevallen hierboven. Weet u de oplossing? Ik verneem het wel uit dit blad, hoop ik.
W.A.B. v.d. Laar
leraar Nederlands
Groesbeek
Sinds vorig jaar gebruikt de ANWB het bord ‘ANWB erkende jachtverhuurde’. Het zal wel een veel watersporters gezocht bord worden.
J.B. Manger, voorlichter gemeente Apeldoorn
Auteursrechtelijk beschermd