Onze Taal. Jaargang 49

Spijkers op laag water II

In een artikel over digitale electronica in NRC-Hbld kwam de volgende passage voor:

‘Een volumeknop die men van nul tot tien kan draaien laat zich het gemakkelijkst vertalen in een continu veranderend stroompje. Vooral door meetinstrumenten in de professionele, niet-consumenten, sector is digitale electronica snel doorgedrongen’.

U zult het met me eens zijn dat de schrijver zich op grote dichterlijke hoogte bevond, toen hij een volumeknop zich in een stroompje liet vertalen, maar bij een bovenaards onderwerp als digitale electronica moet je je niet al te gauw verbazen. Ik wilde het trouwens over iets anders hebben: die professionele, niet-consumenten, sector bevalt me niet. De schrijver was zelf waarschijnlijk ook niet helemaal tevreden en heeft twee komma's ingevoegd om de zaak boven water te houden. Maar vóór ik verder ga: wat wordt met deze woordgroep bedoeld? Me dunkt: mensen die met digitale electronica te maken hebben, niet zozeer als gebruiker dan wel als handelaar of onderzoeker.

Waarom doet deze woordgroep niet prettig aan? Professionele en niet-gebruikers zijn twee zg. nevengeschikte bepalingen bij sector. Maar professionele is een adjectief en niet-consumenten is een gecamoufleerd substantief dat zich maar nauwelijks schikt in de opdracht als adjectief dienst te doen. Juist ‘parallelschakeling’ (om in de stijl te blijven) wint aan uitdrukkingskracht bij vormovereenkomst van de beide leden. Konden we nu maar van (niet-)consumenten een adjectief maken, dan was er geen aasje pijn. Maar helaas: bij persoonsnamen op -ent wil het niet: correspondent, scribent, referent. Het gaat wel bij zaaknamen: continentaal. In het algemeen heeft het Nederlands, in tegenstelling bv. tot het Frans nogal wat moeite met het vormen van adjectieven naast substantieven. Gelukkig kunnen wij met samenstellingen uit de voeten - en dat gaat de Fransen weer niet zo goed af: consumentensector.

Ik zou me kunnen voorstellen dat de schrijver van het artikel in kwestie zei: Alles goed en wel, maar hoe zou jij het dan schrijven? Na enig nadenken zou ik waarschijnlijk zeggen: bij de beroepsmensen, niet-gebruikers. Nog iets korter en geen woord Frans erbij.

D. de Vries, Wageningen