Onze Taal. Jaargang 48

Een letter is maar een krabbel

Gaarne voldoe ik aan het verzoek aan de redactie een artikel te wijden aan de door mij toegepaste spelling. Voor mijn kijk op de spelling in het algemeen moge ik verwijzen naar mijn bijdrage in het september-nummer van 1977. Wat mijn eigen spelling aangaat, het volgende. Onder meer door het onderwijs van professor De Vooys, zelf een overtuigd Kollewijniaan, schrijf ik al lang vóór de opheffing van de Vereniging tot vereenvoudiging van onze spelling met voorliefde de spelling-Kollewijn. Mij was duidelijk geworden, dat letters geen taal zijn, maar dat een letter naar een uitspraak van professor Stoett ‘maar een krabbel’ is. Letters kun je zien, de taal alleen maar horen. Elk geschrift heeft derhalve naar de uitspraak van de taalgeleerde Hermann Paul eerst een rückausserung nodig om taal te zijn of beter, te worden. Op de vergadering in Utrecht, waar de eerder genoemde vereniging werd opgeheven, omdat haar doel in hoofdzaak bereikt was, heb ik mijn spijt uitgesproken, dat twee mijns inziens heel belangrijke onderdelen van Kollewijn's voorstellen - -ie in plaats van -isch en -lik in plaats van lijk - niet verwezenlikt waren. De reactie van professor Gerlach Royen was toen: richt een nieuwe vereniging op

[p. 83]

en misschien bereikt u dan na vele jaren uw doel. Sindsdien ben ik toch dit Kollewijns blijven schrijven (economies, menselik). Bovendien ben ik in alle gevallen, waar een k-klank wordt weergegeven, een c gaan schrijven. Hij is er ook uit ontstaan trouwens. Voorts juich ik toe het weglaten van de zogenaamde tussen -n in bijvoorbeeld hondehok, paardestal enzovoort.

De toepassing van één van de beide door het zogeheten groene boekje van 1954 geformuleerde spel-sistemen acht ik vrijwel onmogelik zonder het telkens te raadplegen. Ik vind het naast elkaar bestaan van twee spellingen minder ideaal.

Mijn sisteem - ik geef het volmondig toe - lijkt wat op vrijbuiterij. En als iedereen zo zou handelen, dan zouden we een anarchistiese chaos krijgen. Maar dit lijkt me niet meer dan een teoretiese mogelikheid. De regeling-1954 laat bijvoorbeeld alleen stukadoor toe. Ik geef de voorkeur aan stucadoor. Het spelt project, terwijl ook projekt mag, wat eveneens geldt voor praktisch en practisch, wat precies het omgekeerde is. Het poneert akkoord, maar accoord mag ook. Voor de gebruiker lijkt me dit allemaal erg ingewikkeld, want òf het ene òf het andere sisteem dient men natuurlik consekwent toe te passen. Daarom zou één uniforme schrijfwijze van ons nederlands mij gewenster voorkomen.

Tengevolge van deze toestand kwam ik tot mijn eigen spelling. Ik vind nu eenmaal dat we zo eenvoudig mogelik moeten schrijven met weglating van alle overbodige lettertekens. De uitgang -ies telt een letter minder dan -isch, -lik een staart of haal minder dan lijk. Ik schrijf ook tans, tee, teologie. Misverstand lijkt mij uitgesloten. Ook odeklonje prefeer ik al is het oorspronkelik frans. De taal zèlf wordt er niet door aangerand. Dat de etimologie, de afkomst van een woord door radicale vereenvoudiging verduisterd kan worden is toch geen enkel bezwaar. Wat maalt de doorsnee taalgebruiker om de herkomst van de woorden? Die interesseert, is alleen van belang voor wie de taal bestudeert en die heeft z'n bronnen intact ook wat de schrijfwijze aangaat. En dat de mindergeletterde een boek niet meer zou kunnen lezen, is onzin. Spelling dient een practies doel, moet daarom zo makkelik mogelik zijn, zo snel mogelik zijn te leren. De studie van de levende taal zèlf, het taalgebruik is duizend maal belangrijker.

G.J. Uitman, Zeist.