Op zich en ooit
‘Op zich’ is de kamer niet lelijk. Het probleem is ‘op zich’ niet zo moeilijk. Dit zijn twee zinnen waarin vroeger altijd ‘op zichzelf’ zou worden gebruikt. Geheel nieuw is het overigens niet; ik ken iemand die het vijfentwintig jaar geleden ook al gebruikte. Van Dale zegt trouwens dat het speciaal bij katholieken wordt gebruikt. De laatste jaren lijkt het echter in snelle opmars te zijn. Het komt mij voor dat het wel eens geïnspireerd kan zijn door het Duitse ‘an sich’ (het zou dus een semi-germanisme zijn). Intussen wordt het thans ook al overal in geschrifte gebruikt; blijkbaar hebben de correctoren zich erbij neergelegd. Ik zelf verbeter het nog altijd als ik eens moet corrigeren, maar ik geloof dat ik me er ook maar bij moet neerleggen.
‘Ooit heeft hij zich met muziek bezig gehouden’. Vroeger werd ‘ooit’ meestal in vragende zinnen gebruikt (‘heb je daar ooit van gehoord?’); een enkele keer in bevestigende zinnen, waarin twijfel wordt uitgedrukt (‘mocht ik ooit in Londen komen’ Van Dale), maar nooit aan het begin van een bevestigende zin. Ook hier dus een nieuw taalgebruik?
W.J. Nijveld, Amsterdam.
Auteursrechtelijk beschermd