Onze Taal. Jaargang 46

Belgis?

De heer Rombouts heeft groot gelijk (O.T. 7/8): de spelling -ies geeft de ‘fonemen’ van de bedoelde uitgang beter weer dan -isch. Waarom deze verbetering niet in 1934 in de voorstellen van de spellingkommissie is opgenmen? Het kan zijn dat het Heeroma ernst was met zijn verklaring (men zou hebben willen herinneren aan de Duitse oorsprong), maar alleen al zijn formulering: ‘de ministers willen graag’ doet me sterk twijfelen. De voorstellen kwamen niet van ‘de ministers’. Ik kan twee aannemelijker verklaringen bedenken. Een taktische: door deze wijziging en de vervanging van de uitgang -lijk door -lik niet in de voorstellen op te nemen, en ook - in eerste instantie - de ee in de uitgangen -eelen en eeren onverkort te handhaven, kon men de vereenvoudigingen als een compromis aanbieden, wat erg nodig was. (Let op: wat, niet dat.) En een ekonomische: het waren de jaren van keiharde bezuiniging, en de scholen konden hun oude boekenvoorraad blijven gebruiken als de kinderen die konden modernizeren door e's en o's en ch's en n's te schrappen, wat bovendien een uitstekende taaloefening was. Dit zou niet mogelijk zijn geweest bij vervanging van -isch door -ies.

Een invloedrijk journalist, die ook als taalgeleerde naam had, stelde voor: spel Indis, Belgis enz. Nogal verrassend, want zoals het W.N.T. zegt: ‘overeenkomstig zijn Duitschen oorsprong heeft het (nl. het “achtervoegsel” in kwestie), althans in Noord-Nederland altijd, eene heldere i.’ Het zou voor de schoolkindertjes net zo raar zijn, -is te spellen (en ies te moeten lezen, maar niet in alle woorden) als isch.

Maar.... het W.N.T. heeft het bij het rechte eind: veel

[p. 91]

Vlamingen¹⁾ zeggen lieris, logis, tiepis, Gotis, en die zouden hun spraak niet herkennen in schrijfwijzen als Belgies, esteties.

De vraag die we aan onze Belgische taalgenoten moeten voorleggen, luidt: Wat aanvaardt u als norm, de doffe i in de uitgang, of de heldere ie? Als er namelijk aanzienlijke bezwaren zijn tegen het als standaarduitspraak kiezen van ritmies, technies, dienen we de schrijfwijs -isch als compromis te handhaven, zoals de schrijfwijzen liggen en lopen compromissen vormen tussen ligge en lope enerzijds en ligng en loopm anderzijds.

CA.Z.

1) En, als mijn gehoor me niet bedriegt, ook Noordbrabanders. Het W.N.T. kan met ‘Noord-Nederland’ wel bedoeld hebben: het gebied benoorden de Moerdijk.