Onze Taal. Jaargang 45

Bloot en naakt

Naar aanleiding van mijn beschouwing in april 1976 over het woordenpaar bloot - naakt dat als vertaling gebruikt wordt voor het Engelse naked - nude stuurde een zeer attente lezer mij het gedicht The Naked and The

[p. 76]

Nude dat hij bij Robert Graves heeft gevonden. Het gedicht (1958) blijve onvertaald. Liefhebbers van Engels moeten maar eens proberen of hier bloot en naakt als vertaling onvermoede mogelijkheden biedt.

For me, the naked and the nude
(By lexicographers construed
As synonyms that should express
The same deficiency of dress
Or shelter) stand as wide apart
As love from lies, or truth from art.

Lovers without reproach will gaze
On bodies naked and ablaze;
The Hippocratic eye will see
In nakedness, anatomy;
And naked shines the Goddess when
She mounts her lion among men.

The nude are bold, the nude are sly
To hold each treasonable eye.
While draping by a showman's trick
Their dishabille in rhetoric,
They grin a mock-religious grin
Of scorn at those of naked skin.

The naked, therefore, who compete
Against the nude may know defeat;
Yet when they both together tread
The briary pastures of the dead,
By Gorgons with long whips pursued,
How naked go the sometime nude!

Let wel, de theorie luidde: naked is ‘bloot, jezelf zijn’ en nude is ‘naakt, jezelf ten toon stellen aan anderen’; wie naakt is, biedt zich aan ‘als voedsel voor anderen’.

Zelf stuitte ik op een merkwaardige passage in het succesboek van Brendan Gill, Here at the New Yorker (New York, 1975). Hij beschrijft daarin de geschiedenis van het beroemde Amerikaanse weekblad The New Yorker; in 1975 was het een halve eeuw oud. Op blz. 391 vertelt hij hoe een van de verslaggevers met lichamelijk geweld bedreigd werd wegens het gebruik van naked. Ik gebruik de Nederlandse woorden in mijn vertaling. Het gaat om de beschrijving van een kasteel van een zekere mr. Schwab. Het telde 58 kamers. ‘Vele daarvan waren gemeubileerd met gestoffeerde schommelstoelen en beelden van blote dames. Ik beschreef ze in het stuk, waarvan ik vóór de publikatie een afschrift stuurde aan de broer van mr. Schwab. Hij belde me op en zei dat, als ik die beelden er niet uit zou halen, hij naar het kantoor zou komen en me een pak slaag zou geven. Hij was een grote, krachtige man en daarom besprak ik de kwestie met Shawn [de hoofdredacteur], die mij voorstelde om bloot in naakt te veranderen. Dat stelde iedereen tevreden.’ Naked werd nude en this made everybody happy.

J.V.