Zowel als
Wie erop let, zal merken, dat ‘zowel... als’ in verbinding met voorzetsels vaak verkeerd wordt gebruikt.
‘Marie houdt van zowel Piet als Jan’.
‘In Noord-Ierland vonden de afgelopen dagen weer gewelddadigheden plaats van zowel protestantse als katholieke zijde’.
‘Hij heeft belangstelling voor zowel klassieke als moderne muziek’.
De dualiteit zit echter niet in Piet en Jan, maar in Marie's liefde die twee elementen bevat.
De gewelddadigheden kwamen van protestantse èn van katholieke zijde, niet van een zijde die zowel protestant als katholiek was ('n oecumenische gedachte).
Hij heeft géén belangstelling voor muziek die ‘zowel klassiek als modern’ is (bestaat die?), maar voor klassieke èn voor moderne muziek.
Vaak ook begint men met ‘voor zowel’ en schrijft (of zegt) dan later ‘als voor’. Het voorzetsel wordt dan wèl tweemaal gebruikt, maar wisselt van plaats, wat nòg potsierlijker is dan bij het eerstbedoelde foutieve gebruik (‘Hij heeft belangstelling voor zowel klassieke als voor moderne muziek’).
Dit is dan een - mislukte - poging om weer in 't gareel te raken na het verkeerde begin.
Ik geloof, dat het feit, dat men het voorzetsel tweemaal moet gebruiken (nl. zowel bij ‘zowel’ als bij ‘als’) de meesten het gevoel geeft, dat ze een fout maken.
Wie zegt ‘Marie houdt van zowel Piet als Jan’ spaart een voorzetsel uit. Erg efficient, maar het blijft fout! Als je ‘zowel... als’ vervangt door ‘niet alleen... maar ook’, val je helemaal door de mand, wanneer je hardnekkig blijft vasthouden aan de foutieve constructie: ‘Marie houdt van niet alleen Piet maar ook Jan’. Ook de minst taalgevoelige zal dan onraad bespeuren!
D. Steur, Mook.
Auteursrechtelijk beschermd