Onze Taal. Jaargang 44

Ker-stroos

In het jan/febr. nummer van Onze Taal wordt een tipje van de onzichtbare sluier opgelicht, die de computer bezig is over ons bestaan te werpen en waarvan wij de aanwezigheid nu en dan op een onplezierige wijze ervaren. B.v. als je je wegenbelasting voor de tweede keer over dezelfde periode moet betalen, of als een opgezegd abonnement ijskoud blijft lopen. Maar nu weten we dan enigszins waar die malle woordafbrekingen in drukproeven of couranten (tegenwoordig bijna hetzelfde) vandaan komen en het zou wel prettig zijn er iets meer van te vernemen. Want het is altijd plezierig de oorzaak van een ongemak te kennen, ook al kun je er dan niets tegen doen.

Dat lijkt me ook wel van belang voor het onderwijs. Zolang de ker-stroos beperkt blijft tot de drukproef, die daarna rustig in de juiste gedaante kan worden gebracht, gebeurt er nog geen ongeluk. Maar als deze correctie, vóór het definitieve drukken, niet of in grote haast plaats vindt, krijgen de lezers en ook de lezertjes allerlei gevallen onder ogen, die hen weer wat meer doen twijfelen

[p. 39]

aan de autoriteit van groene en andere boekjes, waarin regels worden gegeven voor het afbreken van woorden. Men heeft zich diepgaand bezig gehouden met de woordblindheid en daar allerlei verklaringen voor gezocht buiten de eigenlijke taal. Hier ligt misschien een (nieuwe) oorzaak binnen de zichtbaar gemaakte taal: een hoofdregel voor het afbreken is immers, dat daarbij rekening wordt gehouden met de samenstelling van het woord. Zodra nu b.v. oor-zaak afgebroken wordt als oorz-aak is het woord minder gemakkelijk herkenbaar geworden. En naarmate dit vaker voor zal komen (en er moet nog steeds sneller gedrukt worden, vraagt u maar aan de uitgevers), wordt het lezen er niet gemakkelijker op. Het is, in onze milieubewuste wereld eigenlijk een vorm van taalvervuiling, veroorzaakt door haast en massificatie.

Er zijn in O.T. reeds verschillende frappante voorbeelden gegeven en deze kunnen dagelijks met nieuwe worden aangevuld. Ik beperk me daarom nu maar tot Be-lgië en be-ide (tot tweemaal toe in hetzelfde courantenbericht). Bij nadere informatie werden deze voorbeelden van computer-standpunt volkomen ‘logisch’ genoemd. ‘Er zijn immers hele reeksen woorden die met be- beginnen en voor de computer is er dus geen enkel bezwaar om daarachter af te breken’. Wat het laatste voorbeeld betreft, zou men eraan toe kunnen voegen, dat er ook vele zijn, die op -ide eindigen.

J.E. v.d. Laan, Markelo