Onze Taal. Jaargang 44

Belgische koningin verwacht baby van onze Brusselsche correspondent

Goed, dat was een vergissing, waarom wij, die hiervoor niet verantwoordelijk waren natuurlijk hebben gehuild van het lachen, toen dié ‘headlines’ op de ‘één’ stonden. Maar tot wanhoop natuurlijk van de man, die in dat ‘secondenwerk’ maar één lettertype had doorgegeven.

Tot aller genoegen was hetgeen eens gebeurde tijdens de Duitse bezetting. In de Kalverstraat in Amsterdam had je toen een uitgeverij en een boekerij, die ‘de Driehoek’ heette. (De N.S.B, had een ‘driehoek’ als teken.) Alle Duitse propaganda-boeken kwamen in Amsterdam van ‘de Driehoek’ en onder alle mogelijke bedreigingen moesten die boeken worden aangekondigd. Op een gegeven moment begon dat kennelijk een van de zetters te vervelen en die maakte ervan: ‘Bij de uitgeverij “de Drekhoek” is verschenen’ etc. De opmaker liet het rustig doorgaan. Er is wel ‘enige’ herrie over geweest, maar tja - zei de verantwoordelijke man - ‘een zétfout is een zétfout, ik kan niet overál op letten...’

Het spel van het woord. Bij het concern waar ik later perschef werd, was ik ook lid van de redactie van het Personeelsorgaan. Ieder jaar gaven wij een speciaal kerstnummer uit en dat had ieder jaar een onderwerp, waarop wij dat nummer ‘bouwden’. En zo besloten wij een keer ‘het woord’ tot onderwerp van het kerstnummer te maken. Dat kerstnummer opende met het Woord - woord met een hoofdletter in dit geval: Lucas 2.

Ik heb toen ook nog een paar speciale hoofdstukken bedacht en geschreven: ‘Het woord dat verdween’ en ‘Het woord speelt verstoppertje.’ Eerst: ‘Het woord dat verdween’. Ik ging uit oude nummers van ‘Punch’ en van ‘De Lach’ na, hoeveel tekst die bladen nodig hadden bij een getekend mopje. En nu: niets meer! Een plaatje zónder tekst en je schoot al in een lach. Het woord was verdwenen.

[p. 7]

Toen begon ik aan ‘Het woord speelt verstoppertje’ - en wel op het cryptogram, voor mij (nog altijd) onoplosbaar. Kruiswoordraadsels loste ik zó makkelijk op, dat ik er geen aardigheid meer in had. Maar een cryptogram... ik kón er niet achter komen. Nu wist ik, dat Scheltes van de N.R.C. iedere veertien dagen voor zijn krant een cryptogram in elkaar zette. Ik maakte een afspraak met hem in het Rotterdamse Wester-Paviljoen en een heel klein stukje uit ons gesprek laat ik hier volgen. Ik: ‘Maar ik kan er niet ópkomen.’ Scheltes: ‘Dóódeenvoudig. Ik zal je een heel simpel voorbeeld vertellen uit mijn volgende cryptogram. Wat is een schip, dat meewerkt aan betere verhoudingen? Noú, dat heb je toch zó...’

Ik (na twee minuten, kreunend): ‘Sorry, Harry, ik geef het op.’

Scheites: ‘Dat je dat nu niet ziet! Het is een ijsbreker. Doodeenvoudig. Een ijsbreker is een schip en iemand, die meewerkt aan betere verhoudingen heeft het ijs gebroken. Snap je het?’

Ik: ‘Ja, allicht - omdat je het mij vertelt maar ik was er zelf nóóit opgekomen. Het woord speelt verstoppertje.’

Het spel van het woord, de macht van de taal. Ik ben een gelovig man. Als ik het niet was zou ik het geworden zijn toen ik begon te begrijpen wat God met de taal en met het woord geschonken heeft.

J.H. Wijnand, Den Haag.