Gebrek aan syntactisch denken
Er is een ernstige grammaticale fout, die tot in onze beste tijdschriften doordringt, en die niets met de spelling te maken heeft: het gebruik van de enkelvoudige werkwoordvorm inplaats van de meervoudige, die bij het onderwerp hoort of omgekeerd. Ik vermeld hier alleen de gevallen, die maandbladen van aanzien ontsieren, want in de dagbladen treedt het euvel in nog hogere mate op. De oorzaak kan liggen bij de haast, die met het schrijven of corrigeren gemaakt wordt, maar ook bij de gewoonte, speciaal van wetenschappelijk onderlegde Nederlanders, in het Engels te publiceren. Hier volgen de door mij in de laatste weken genoteerde gevallen:
1. Amersfoortse stemmen, 54ste jaargang, nr. 5, september 1973. Tweemaandelijks orgaan van de Internationale School voor Wijsbegeerte: blz. 178: ‘Het gaat bij de beoordeling van een handeling niet om de intenties, die iemand tot handelen brengt (lees brengen), maar om de gevolgen die zijn handeling heeft’.
2. Elseviers Weekblad, 29ste jaargang nr. 39, blz. 51: ‘De beide premiers zijn het nu in grote lijnen eens over de instelling van een zogenaamde “Raad voor Ierland”, die zowel de republiek Ierland als Noord-Ierland aangaan’ (lees: aangaat). Dit geval is twijfelachtig. Er kan bedoeld zijn, dat de republiek Ierland en Noord-Ierland een overeenkomst tot het instellen van die Raad aangaan, maar dat is dan niet gelukkig en helder uitgedrukt.
3. Leidse Universiteit. Opening van het academiejaar 1973/74, Uitgave Leidsch Universiteitsfonds, blz. 82. In memoriam prof. J.P. Bijl, regel 6: ‘Zijn activiteiten op het gebied van de hygiëne, de preventieve geneeskunde en de bestrijding van infectieziekten voor en tijdens de mobilisatie van 1914-1918 leidden ertoe, dat hem de organisatie van de Militaire hygiënische Dienst werden (lees: werd) opgedragen’.
4. Tot in ‘Onze Taal’ toe (42e jaargang, nr. 10, okt. 1973, blz. 50), ‘Hoe vervoeg je “crashen”?’ komt de verwisseling van subject en object in de werkwoordvorm voor:
‘... dat hij desnoods de mensen wier doen en laten hij verslaat nog wel een lesje zouden (lees: zou kunnen of kan) geven, enz.’
M. Nijland-Verwey
Auteursrechtelijk beschermd