Onze Taal. Jaargang 40

Verkleinen en afbreken

De algemeen Nederlandse verkleiningsuitgang is -je: huisje, boekje, schaapje.

Varianten:

1.	-tje: broertje, koetje, steentje;
2.	-etje: dingetje, weggetje, belletje;
3.	-pje: rijmpje, raampje, riempje.

Wat ons hier bezighoudt, is de methode van afbreken bij de uitgang tje achter een grondwoord op een klinker. Als de verkleinwoorden een spelling vertonen die het grondwoord anders eruit doet zien dan het woord zónder verkleiningsuitgang, moet bij het afbreken voor -tje het normale grondwoord weer terugkomen.

Bij woorden als vlo moet voor de verkleiningsuitgang een verdubbeling van de o komen: vlootje, anders staat er de uitspraak vlotje. Andere voorbeelden: mama, mamaatje; extra, extraatje; menu, menuutje.

Afgebroken worden

ze vlo/tje

mama/tje

extra/tje

menu/tje

Ook bij de -i moet iets gebeuren om de open i-klank te behouden; oplossing taxi, taxietje, taxi/tje. Zo ook ski, skietje, ski/tje en mocht het nodig zijn, dan kunt u de reeks maken met mini, maxi, midi, juni (het was met het junietje wel dit jaar!), macaroni, bami, salami, okapi, safari, hoeri, potpourri, bistouri e.d.

We kunnen zónder verkleining een papieren verschil maken tussen een logé en een logée, een introducé en een introducée; verkleind worden ze alle(n) -eetjes: logeetje, introduceetje, maar afgebroken krijgen ze hun geslachtskenmerk terug: logé/tje, logée/tje, introducé/tje, introducée/tje.

Bij de woorden op -y loopt het aardige systeem vast. De Woordenlijst geeft bij baby op baby'tje. Zo zouden we ook maken sherry'tje en wederom: mocht het nodig zijn, dan kunt u hetzelfde doen met body, hobby, lolly, pony, jury e.d. Als de slot-y niet een ie-klank weergeeft, dan zouden we maar het gelijke systeem toepassen: cowboy'tje spelen’, ‘een mooi essay'tje’ en zo u dit te gek vindt, moet u maar iets anders verzinnen.

Bij woorden als:

café, cafeetje, café/tje

diner, dineetje, diner/tje

tricot, tricootje, tricot/tje

chalet, chalet je, chalet/tje

moet telkens bij afbreking het grondwoord terugkomen. Geen last daarmee hebt u bij woorden als:

pince-nez, pince-neztje, pince-nez/tje

collier, colliertje, collier/tje.

Tot slot geen vreemd woord, maar Nederlands mooiste dicteewoord:

eega, eegaatje, eega/tje.