Hypercorrecte uien
Hypercorrectheid: zo noemen we het maken van een fout uit angst voor een fout. Beverwijkers die van huis uit ‘skaap’ zeggen maar daarna geleerd hebben ‘schaap’ te zeggen, noemen een aangrenzende gemeente ‘Heemscherk’. Lieden die trachten zich aan de hen/hun-regel te houden, zullen uit angst ook zelfs ‘hen’ zeggen als het een ‘derde naamval’ moet zijn: ‘Dit was hen te veel’.
Grieks kennen of althans geleerd hebben, is te onzent een sociaal plus. Aangezien de Griekse tweeklank eu op het gymnasium (terecht of ten onrechte) als ‘ui’ wordt uitgesproken, is het dan ook netter om ‘Uifraat’ en ‘Uiropa’ te zeggen, ‘uitanazie’ en ‘uidemonisme’, dan hier de eu van ‘heus’ en ‘deur’ te laten horen. Deze verheffing van ‘ui’ boven ‘eu’ heeft zich nu uitgebreid tot die moeilijke Griekse woorden met oe. Hoe deftig deze als ‘eu’ uitgesproken oe is, demonstreerde onze voornaamste krant jarenlang door oeconomisch te spellen, nogal verwarrend doordat het er bijna uitzag als zijn tegendeel oneconomisch. Dat is zo langzamerhand vergeten, en niemand zou erover denken om een komedie een komoedie te noemen, of diarree diarroe. Maar de theologen hebben ons de laatste tijd opgescheept met oecumene, dat ze ten onrechte op de voorlaatste lettergreep de klemtoon geven. Alsof die oe inplaats van e nog niet geleerd genoeg was, spreken nu degenen die het klokje van het gymnasium hebben horen luiden, van ‘uikumenisch’. En om ook de medici tot hun recht te laten komen: onlangs zei iemand voor de radio ‘uistrogeen’.
Z.
Auteursrechtelijk beschermd