Als het ding
maar een naam heeft. Weggooifles was een goede naam, maar die mag niet meer omdat ze 'm gaan weggooien waar ie niet mag. Dus weg weggooifles. Hadden ze 'm maar een Engelse naam gegeven, dan had niemand begrepen dat je 'm mag weggooien. □ Klemtoonspel in de reclame: ‘mensen met veel overleg maar met weinig overleg kopen een X. □ Tegen zodoende zijn nog steeds bezwaren. Bijvoorbeeld in: het regende, zodoende waren er weinig gekomen. Nu zeggen sommigen: dat is wel zo, maar je moet een taal niet altijd letterlijk nemen; zodoende heeft eenvoudig de betekenis gekregen van daarom, daardoor. □ Je kunt geen kanttekeningen plaatsen, krijgen we te horen, wel maken. Lijkt gezocht. □ Dan zijn er ook die de starre regel van wat... betreft willen opgeven. U weet wel: wat de datum betreft en niet wat betreft de datum. □ Er zijn nog veel meer regels die je zou willen opgeven, maar zo langzamerhand zaag je de tak af waarop je zelf zit. □ We hebben eens het woord padvinderij gebruikt. De vereniging De Nederlandse Padvinders echter doet sinds jaar en dag moeite om deze term in het spraakgebruik te vervangen door padvindersbeweging. Er bestaat ook de verkennerij van de vereniging De Katholieke Verkenners. Nu behoeft men zich over dat streven om padvinderij af te schaffen geen zorgen te maken. Het is echter onjuist, te denken dat aan dat -(er)ij een ongunstige gevoelswaarde kleeft. Soms wel: ambtenarij, rijmelarij. Dat ij doet meer; bijvoorbeeld de plaats: bakkerij, het bedrijf: koopvaardij, de toestand: slavernij. □ Het in januari genoemde kwengel schijnt van een oud Duits werkwoord te komen dat zaniken betekent. □ De televisieweerbaas moet in een van zijn praatjes gezegd hebben dat er
niftig weer verwacht werd. Het zou in het grote woordenboek tussen niffelen en nigelte (kent u die?) moeten staan, maar het staat er niet, dus het bestaat niet. Maar hij heeft het tóch gezegd. Nou, dat mag ook. □ Beneden, boven e.d. mogen met en zonder, bijvoorbeeld: boven (de) honderd, tussen (de) vijf en zeven jaar, beneden (de) twintig. Vol troost is de spreuk dat het leven bij de veertig begint. □ Het prijsbeleid van Binnenlandse Zaken heeft het over een range van artikelen. Opzoeken in een Engels woordenboek. □ De persuaders proberen ons mooie jasjes aan te smeren. ‘Frappante dessins in lambswool. Die kleuren, niet fluisterend of gedempt, nee, klinkend (ofschoon niet luid). Met een curieuze gevoileerdheid overigens, een diffuse glans. die als dauw over de stof ligt.’ Nu is het wel makkelijk om wat te lachen om die persuaders, maar moeilijk is het om zelf een tekst te schrijven. Er is overigens geen enkele jasjesverkoper die u dat zal zèggen van die gevoileerdheid en die diffuse glans. Ze zeggen dat het jasje mooi is en dat het u staat. Maar dat kun je niet drukken. □ Wie legt ons nu eens haarfijn uit (als het kan, met officiële teksten), wat het verschil is tussen een staatsbezoek en een staatsiebezoek? □ De voorhoede ging mank aan schotvaardigheid. Je gaat mank aan een euvel. Dus zoiets als schotloosheid. □ Hier en daar zijn youngmenshops, winkels met kleding voor lieden beneden (de) ongeveer vijfentwintig. Is daar een betere naam voor? □ Er zijn - zegt men - plannen om het ouderwetse grondwetsartikel over het armbestuur te wijzigen in dier voege dat voortaan het maatschappelijk welzijn der burgers het onderwerp van de zorg der regering is. Welzijn is een goede vertaling van welfare. Maatschappelijk welzijn is de goede gezondheid in de maatschappij.
Lijkt ons een verstandige term. □ Nog wat over filler. In het militaire jargon is een filler een dienstplichtige die individueel bij de parate troepen komt. Werkwoord: filleren. Gaat de dienstplichtige met een eenheid naar die troepen, dan wordt dit instromen ondassen genoemd (onderdeel-aanvulling-systeem). □ Het is inderdaad waar: sommige beroepen hebben het in bepaalde zegswijzen altijd gedaan: schoolmeester, grutter, kruidenier, ambtenaar. Afgezaagd en bovendien meestal onrechtvaardig. □ Als aanvulling bij ons artikel over de voornamen (maart): er is een Encyclopedie van voornamen, geschreven door A. Huizinga. □ Rome heeft een droogbaar klimaat. Wel een kort woord om te zeggen dat de was daar gauw droogt. Maar bij werkbaar (waarbij gewerkt kan worden) zegt Van Dale ‘niet ontoelaatbaar’. Dat is duidelijk.
Auteursrechtelijk beschermd