Onze Taal. Jaargang 32

Es

Een vraag over het meervoud van hobby en baby heeft ons naar de woordenlijst doen grijpen: niet hobbies, babies, hobbys of babys maar hobby's en baby's. Toen we acht jaar oud waren, zijn de meervouden vlaas, raas en eegaas erin gestampt; ze blijven ons bij zolang we zullen weten wat er in 1600 gebeurd is. (Het verhaal gaat dat een volwassen man wist wat er in 1600 gebeurd is, maar - zeide die man - ‘ik heb nooit begrepen wat er slap was.’ - ‘Wat?’ - ‘Wel, ik heb onthouden: zestienhonderd, slappe nieuwpoort..’). De lijst geeft ons nu de keuze tussen: vla's-vlaas, ra's-raas, eega's-eegaas.

Oefening voor de zondagmiddag: geef het Nederlandse meervoud van: sjah, plateau, bijou, lady, pince-nez, chassis, N.V., fellah, cliché, ski; geef de tweedenaamvalsvorm van: Atjeh, Breda, Van Houten, Duprez, Goethe. Even opschrijven wat u denkt goed te zijn! Lees nu de oplossing aan het einde van dit stukje. Hebt u meer dan twee van de vijftien woorden fout, dan bent u verplicht om het nu volgende te lezen.

[p. 70]

1.	De tweedenaamvalsuitgang vast aan het woord: Thorbeckes wetten, Vondels poëzie.
2.	Geen s maar een weglatingsteken, als het woord uit gaat op s (sch), x of z: Versailles' parken, Frits' boeken, Van den Bosch' overlijden.
3.	Als het meervoud in klank gelijk is aan het enkelvoud + s, dan s eraan vast: appels, bureaus, cadeaus, milieus, cafés. Wordt het enkelvoud van zo'n woord op het eind met een s geschreven, dan helemaal niets: twee maquis, sousbras.
4.	Een 's bij een tweedenaamvalsvorm of meervoud: a. als het woord anders met een korte klinker gelezen zou kunnen worden, dus geen Annas, pianos enz., maar Anna's boek, Breda's bevolking, geisha's, baby's; b. als het woord één spraakklank of afkorting is: de oe's de N.V.'s, de dt's; c. bij meervouden als: dank-u-wel's.
5.	Een sch in het achtervoegsel isch: Libisch, Australisch, Perzisch. Let op Krommenie en Overschie: een Krommeniese industrie.
6.	Eigennamen met -sch behouden de -sch: Van den Bosch. Voorlopig ook in Nederlandse aardrijkskundige namen mèt hun afleidingen: Leidschendam, een Bosschenaar. Dus weer niet in aardrlijkskundige namen buiten ons land: Chinese zee.
7.	De uitgang voor het bijvoeglijk naamwoord s (en - se) vast aan de aardrijkskundige naam: dus een Haags huis, een Zwols kind. Let op, dus ook een Bordeauxs meisje. Een dubbele s wordt vereenvoudigd tot een enkele: een meisje en een jongen uit Parijs en Blois zijn: een Parijs, een Blois meisje en een Parijse, een Bloise jongen. Verdubbeling van de klinker als men een korte klinker zou lezen, dus een Hengeloos meisje naast een Hengelose jongen.

Oplossing: meervoud: sjahs, plateaus, bijous, lady's, pince-nezs, chassis, N.V.'s, fellah's, cliché's, ski's; tweedenaamvalsvorm: Atjeh's, Breda's, Van Houtens, Duprez', Goethes.