Onze Taal. Jaargang 32

Een zin

die staat, is de volgende landmeetkundige: ‘Van veel belang is ook het ontstaansveldwerk waarop de bestaande toestand is ontstaan, zodat dan een duidelijk beeld van de situatie ontstaat.’ □ De taleninstituten porren ons weer in hun advertenties om toch vooral (in een paar maanden!) levend Engels te leren. Hebben wij er dan vroeger jaren over gedaan om dood Engels te leren? □ Die bungalow is heus niet alleen een vakantiehuisje, zegt een bungalowbouwer. Het is een type woning voor het hele jaar. Optrekje voor bungalo? Zou wel eens joe kunnen zijn. □ We moeten ervoor oppassen dat we van dat verzuild (geen of een?) cliché gaan maken. Trouwens, Onze Taal moet zich met dat verschijnsel niet bemoeien. □ Een grote krant maakte van onze pas getrouwde Valentina de eerste ruimtevaartster. Dat kan best, die ster. Je kunt filmster zeggen met de e van met en met de e van de. Dat zijn dan twee dingen. □ ‘De op haar genomen arbeid’ gaat niet. Genomen als bijvoeglijk naamwoord is genomen zijnde en niet genomen hebbende. □ ‘Een eerlang te verschijnen boek’ en ‘de nog plaats te vinden verrekening’ evenmin. Dit soort te-verbindingen alleen bij overgankelijke werkwoorden (die dus ‘lijdend’ gemaakt kunnen worden). Bijvoorbeeld: het raam kan gesloten worden = is te sluiten, dus: het te sluiten raam. □ Van Dale zegt dat het omliggende is: de omliggende dorpen. En dat het inzittende is. Het een is een bijvoeglijk naamwoord, het ander een zelfstandignaamwoord. Klemtoonverschuivingen zijn in het Nederlands de gewoonste zaak ter wereld. □ Mooi is: ‘Door de zware storm werd de verkeerssituatie in een chaos herschapen.’ □ Sinterklaas adverteerde met welstandige sigarettendozen. Sweeruswattanders. □ Een nieuwe vergrotende trap staat in een departementale zin: ‘waar zij voor de bedrijfsvoering een diepgaander kennis enz.’ Zo zou je ook vergaander en dichtbijer moeten aanvaarden. □ ‘Ten slotte werkt ook de ontwikkeling in verschillende landen sterker op elkaar in.’ Let wel, het onderwerp is enkelvoud (ontwikkeling). Kan daar nu elkaar bij? □ Oecumenisch heeft, dunkt ons, de klank eu; misschien is de ee ook toelaatbaar? In elk geval géén oe-klank. Als een ee-klank met oe werd gespeld, dan worde hij nu met e(e) geschreven: celibaat, feniks, obsceen. Naast homeopaat is ook homoeopaat. □ Hou de krant in de gaten gedurende het komende jaar: er komt weer iets aangaande de spelling. Misschien krijgen we het makkelijker met de c en de k. □ Bent u gewend aan de uitdrukking over nacht? Voor ons is dat über Nacht of de hele nacht. Wel kennen we overdag. □ Wij zouden zeggen de gegadigde naar een betrekking en niet voor, maar we twijfelen. □ Een douairière is een weduwe van adellijken of aanzienlijken huize. Oorspronkelijk een weduwe die een douarie bezit, nl. dat gedeelte van het huwelijksgoed, dat door de man aan de vrouw werd geschonken met het oog op een weduwschap. □ Machineonderdelen die in het ongerede zijn geraakt, zijn stuk, kapot, defect. Vergeet maar de betekenis van ‘niet af, niet klaar’. Soms ook zijn dingen die in het ongerede zijn geraakt, eenvoudig zoek of in de war. □ Verschil tussen volgende en navolgende zien we niet. Neem maar gewoon volgende. □ Bijaldien is een oud woord dat ‘ingeval, indien’ betekent. Men zegt ook dat het in Zuid-Nederland voorkomt in de betekenis van ‘doordat’, maar met deze vaststellingen moet men altijd heel voorzichtig zijn. □ Stekeblind heeft niets met steken te maken, wel met stik en stok; denk aan stikdonker en stokdoof. □ Het doet ons innig plezier in een Engels geschrift gelezen te hebben dat ook in Engeland de bottleneck aan het eind van zijn krachten is gekomen: should be reserved for industry and tranport, even there it has been overworked. □ Einde van de jaargang 1963. Volgend jaar is er weer een congres aan de beurt.