Dikdoenerij
Van de geestige Duitse journalist uit de jaren 1920-1930, Kurt Tucholsky, is de zin bekend: Rein möbel-technisch hat der Tisch schon irgendwie eine kreisrunde Gestalt. In gewoon Nederlands vertaald: de tafel is rond. Aan deze meesterlijke zin moeten we soms denken, als we artikelen lezen over ‘moeilijke’ onderwerpen. In vele zinnen moet een of andere vaksamenstelling gepropt worden: verwarmingstechnische problemen, uit geschiedeniswetenschappelijk oogpunt gezien, sportpaedagogische fouten, stedenbouwtheoretische oplossingen, grondstoffenpolitieke noodzaak, een assurantiemathematisch interessant geval, van vitaal motorbrandstoftechnisch belang, muziekdramatische spanning. Niet alleen vaktijdschriften, waarin bepaalde vaktermen nu eenmaal broodnodig zijn en daarom sinds lang burgerrecht genieten, maar ook doodgewone weekblaadjes doen dik, vrezend, dat de lezer helderheid maar magertjes zal vinden. Om deze kronkelende samenstellingen te vermijden is het lang niet altijd nodig tot omschrijvingen over te gaan als: op het gebied van de verwarmingstechniek, van de geschiedeniswetenschap, volgens de theorie van stedenbouw, omschrijvingen, die de zin meestal niet verfraaien. Heel vaak zal men de bedoelde tot bijv. naamw. vervormde samenstellingen (van welke vervorming het recept onmiskenbaar Duits is!) kunnen missen, zonder dat de verbruiker voor ‘leestechnische’ raadsels komt te staan. Als in een opstel over pokken gezegd wordt, dat de quarantaine vervelend maar uit bevolkingshygiënisch oogpunt gezien noodzakelijk is, vreest de schrijver waarschijnlijk, dat wij de quarantaine uit een oogpunt van vermakelijkheidsbelastingpolitiek zullen zien. Vooral de samenstellingen met -technisch beginnen te woekeren op terreinen, die in de verste verte niet aan techniek doen denken.
De rector van het Lyceum heeft de eer u mede te delen, dat uw zoon Jan om schooltechnische redenen in afd. 2a geplaatst zal worden (= 2b is vol, 2a nog niet). Wij moeten u erop attent maken, dat uw verzoek om administratief-technische redenen pas de volgende maand kan worden ingewilligd (= de helft van het kantoorpersoneel heeft de griep). Er bestaat tijdtechnisch een bezwaar tegen uw voorstel morgen om 10 uur de besprekingen te openen (= ik wil morgen graag uitslapen).
Auteursrechtelijk beschermd